Trải qua một thế kỷ hình thành và phát triển, từ tờ báo cách mạng đầu tiên là Báo Thanh Niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập (21/6/1925), đến nay, báo chí cách mạng Việt Nam đã trở thành một dòng chủ lưu mạnh mẽ, có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống chính trị, xã hội, là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, của các tổ chức chính trị - xã hội và là diễn đàn của nhân dân. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển không ngừng của báo chí, các thế lực thù địch, phản động không ngừng tìm mọi cách để xuyên tạc, bóp méo bản chất, giá trị của nền báo chí nước nhà.
Nhận
diện luận điệu sai trái, xuyên tạc
Trong
bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự bùng nổ của thông tin trên không gian
mạng, các thế lực thù địch, phản động luôn tìm cách lợi dụng những sơ hở, điểm
yếu trong quá trình phát triển để đưa ra những luận điệu sai trái, xuyên tạc về
báo chí cách mạng Việt Nam. Các luận điệu sai trái thường tập trung vào việc
tuyên bố Việt Nam không có tự do báo chí, báo chí bị kiểm duyệt gắt gao. Đây là
luận điệu phổ biến nhằm đánh lừa dư luận quốc tế rằng, báo chí Việt Nam không
phản ánh đúng sự thật, không phải là tiếng nói của người dân mà chỉ là công cụ
tuyên truyền một chiều của Đảng, Nhà nước. Họ thường xuyên dẫn ra các trường
hợp xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực báo chí hoặc những quy định về sắp
xếp tổ chức, việc thực hiện tôn chỉ mục đích, định hướng nội dung thông tin trên
báo chí… để chứng minh cho lập luận này. Song song đó, các thế lực thù địch còn
cáo buộc báo chí cách mạng là công cụ “tẩy não”, cho rằng báo chí Việt Nam chỉ
đăng tải những thông tin “theo ý Đảng”, không cho phép tranh luận, phản biện,
từ đó “nhồi sọ” người dân tin theo những điều không đúng sự thật. Họ thường
xuyên chỉ trích khi báo chí tập trung tuyên truyền các chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; vu cáo ở Việt Nam không có tự do
báo chí.
Thậm
chí, một số đối tượng còn xuyên tạc về vai trò giám sát, phản biện của báo chí,
cho rằng báo chí cách mạng không dám đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng hoặc
nếu có thì chỉ là những trường hợp nhỏ lẻ, “quan chức bé” nhằm che giấu những
vấn đề lớn hơn. Các thế lực thù địch cố tình bỏ qua những đóng góp to lớn của
báo chí trong việc phanh phui nhiều vụ án tham nhũng lớn, góp phần làm trong
sạch bộ máy Đảng và Nhà nước. Để tăng cường sự hoài nghi, các thế lực xấu ra
sức đề cao cái gọi là “báo chí lề trái”, “truyền thông độc lập”, ca ngợi, bảo
vệ các trang tin, blog cá nhân thường xuyên đăng tải thông tin sai lệch, xuyên
tạc về tình hình đất nước.
Thủ
đoạn phổ biến nhất là lợi dụng không gian mạng, đặc biệt là mạng xã hội. Các
thế lực này lập ra hàng loạt tài khoản ảo, fanpage, nhóm kín trên Facebook,
YouTube, Twitter, TikTok… để phát tán thông tin sai lệch, bịa đặt, bóp méo sự
thật về báo chí. Họ sử dụng công nghệ deepfake, chỉnh sửa hình ảnh, video để
tạo ra các sản phẩm truyền thông giả mạo, gây hoang mang dư luận. Các thế lực
thù địch cũng thường xuyên sử dụng chiêu bài “nhân quyền”, “dân chủ”, gắn việc
xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực báo chí với việc “đàn áp tự do ngôn
luận”, “vi phạm nhân quyền”. Từ đó kêu gọi sự can thiệp từ các tổ chức quốc tế,
tạo áp lực lên Việt Nam.
Mục
đích của các hoạt động chống phá nhằm gây nhiễu loạn thông tin, tạo ra sự hoài
nghi, mất niềm tin vào hệ thống thông tin chính thống, từ đó làm suy yếu niềm
tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng
sản Việt Nam bằng cách xuyên tạc báo chí - một công cụ sắc bén của Đảng. Phá
hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc bằng cách chia rẽ nhân dân với Đảng, giữa
các tầng lớp nhân dân, giữa các dân tộc, tôn giáo, gây ra những mâu thuẫn, bất
ổn trong xã hội. Cuối cùng là làm suy yếu chế độ XHCN ở Việt Nam bằng cách tác
động từ bên trong, về tư tưởng, chính trị. Việc nhận diện rõ các luận điệu sai
trái, âm mưu, thủ đoạn và mục đích chống phá của các thế lực thù địch để chúng
ta chủ động đấu tranh, phản bác, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và giá trị
bền vững của báo chí cách mạng Việt Nam.
Một
thế kỷ đồng hành cùng dân tộc, vì hạnh phúc nhân dân
Trên
thực tế, Đảng, Nhà nước ta luôn tôn trọng quyền tự do báo chí. Điều 25, Hiến
pháp năm 2013 quy định: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp
cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do
pháp luật quy định”. Cùng với đó, Luật Báo chí năm 2016 và các văn bản dưới
luật đã cụ thể hóa các quy định này, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt
động báo chí, đảm bảo quyền tự do báo chí trong khuôn khổ pháp luật.
Việt
Nam có hệ thống báo chí đa dạng về loại hình (báo in, báo điện tử, phát thanh,
truyền hình). Tính đến hết năm 2024, cả nước có 884 cơ quan báo chí, gồm: 812
báo, tạp chí và 72 đài phát thanh truyền hình; nhân sự hoạt động trong lĩnh vực
báo chí khoảng 41.000 người, có khoảng 21.000 nhà báo được cấp thẻ nhà báo. Các
cơ quan báo chí hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước,
đồng thời cũng là diễn đàn rộng rãi để nhân dân bày tỏ ý kiến, nguyện vọng,
giám sát hoạt động của các cơ quan công quyền. Việc xử lý các trường hợp vi
phạm pháp luật trong lĩnh vực báo chí là nhằm chấn chỉnh các sai phạm để hoạt
động báo chí đi đúng hướng, đó không phải là sự “đàn áp tự do ngôn luận” mà là
để bảo vệ lợi ích của xã hội, ngăn chặn việc lợi dụng tự do báo chí để phát tán
thông tin sai lệch, gây hại cho đất nước và nhân dân.
Báo
chí cách mạng Việt Nam đã trải qua một chặng đường lịch sử đầy vẻ vang, gắn
liền với những thăng trầm của dân tộc. Báo chí đã thực sự trở thành một dòng
chủ lưu mạnh mẽ, một bộ phận không thể tách rời của sự nghiệp cách mạng. Trong
giai đoạn đấu tranh giành độc lập dân tộc (1925 - 1945), báo chí cách mạng đóng
vai trò tiên phong trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng cách
mạng của Nguyễn Ái Quốc vào Việt Nam. Các tờ báo như Thanh Niên, Công Nông,
Lính Kách Mệnh, Búa Liềm… dù ra đời trong điều kiện hết sức khó khăn, bí mật,
thường xuyên bị khủng bố, đàn áp, nhưng đã trở thành những ngọn cờ tập hợp,
giác ngộ quần chúng nhân dân đứng lên đấu tranh chống ách thống trị của thực
dân Pháp. Báo chí đã tuyên truyền, giác ngộ quần chúng, vạch trần tội ác của
chế độ thực dân phong kiến, phân tích rõ tình cảnh mất nước, lầm than của dân
tộc, đồng thời giới thiệu về chủ nghĩa Mác - Lênin, con đường cứu nước theo
khuynh hướng vô sản.
Trong
hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp và chống Mỹ (1945 - 1975), báo chí
cách mạng Việt Nam đã trở thành một mặt trận tư tưởng sắc bén, không ngừng cổ
vũ quân và dân cả nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách để giành chiến thắng.
Các cơ quan báo chí như Nhân Dân, QĐND, CAND… đã kịp thời thông tin về tình
hình chiến sự, cổ vũ tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu, ca ngợi những tấm
gương anh hùng, động viên toàn dân tham gia kháng chiến. Những bài viết, hình
ảnh, phóng sự từ chiến trường đã tiếp thêm sức mạnh cho hậu phương, củng cố
niềm tin vào thắng lợi cuối cùng. Báo chí đã phản ánh cuộc sống sản xuất, chiến
đấu của nhân dân ở hậu phương, vừa là nguồn động viên, vừa là những tư liệu lịch
sử vô giá. Đặc biệt, báo chí đã góp phần đưa tiếng nói chính nghĩa của Việt Nam
ra thế giới, vạch trần tội ác chiến tranh của thực dân, đế quốc, đấu tranh trên
mặt trận ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế.
Sau
ngày đất nước thống nhất, đặc biệt là trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc
tế (1975 - 2025), báo chí cách mạng Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò xung
kích, đồng hành cùng dân tộc. Báo chí là kênh thông tin chủ yếu để tuyên
truyền, phổ biến đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đến mọi tầng lớp
nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội. Báo chí đã trở thành một diễn đàn rộng rãi
để nhân dân bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, kiến nghị với Đảng và Nhà nước, phản
ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Nhiều ý kiến, góp ý qua báo chí đã được
tiếp thu, đóng góp vào việc hoàn thiện chính sách, pháp luật. Báo chí đã phát
huy mạnh mẽ vai trò giám sát, phản biện xã hội, dũng cảm phanh phui nhiều vụ án
tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, góp phần làm trong sạch bộ máy Đảng và Nhà
nước, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Bên
cạnh đó, báo chí đã tích cực tuyên truyền, giới thiệu các giá trị văn hóa
truyền thống, bài trừ những hủ tục lạc hậu, đồng thời tiếp thu có chọn lọc
những tinh hoa văn hóa nhân loại, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, báo chí nước
nhà đã góp phần tích cực quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế
giới, đồng thời cung cấp thông tin về tình hình quốc tế, giúp nhân dân hiểu rõ
hơn về thế giới bên ngoài, thực hiện tốt vai trò tuyên truyền về hội nhập quốc
tế, quảng bá hình ảnh Việt Nam. Quan trọng hơn, báo chí cách mạng luôn là mũi
nhọn sắc bén trong cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, kịp thời
phản bác các luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, bảo vệ
nền tảng tư tưởng của Đảng.
Báo
chí đã thực hiện vai trò giám sát, phản biện xã hội, trở thành kênh thông tin
quan trọng để phản ánh các vấn đề bức xúc trong xã hội, giám sát hoạt động của
các cơ quan công quyền, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền. Báo chí cũng là
cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, giúp Đảng, Nhà nước nắm bắt tâm tư,
nguyện vọng nhân dân, từ đó ban hành các chính sách phù hợp, sát với thực tiễn
cuộc sống. Ngoài ra, báo chí còn có vai trò giáo dục, nâng cao dân trí, cung
cấp tri thức, thông tin về mọi mặt đời sống, góp phần nâng cao trình độ dân
trí, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Báo chí đã và đang là công cụ để
tuyên truyền, góp phần tạo nên khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức
mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Nhìn
lại chặng đường 100 năm qua, rõ ràng không thể phủ nhận giá trị bền vững và
những đóng góp to lớn của báo chí cách mạng Việt Nam. Trong bối cảnh hiện nay,
khi các thế lực thù địch vẫn không ngừng chống phá, xuyên tạc, cần tiếp tục
phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của báo chí cách mạng, đồng thời
đổi mới, hiện đại hóa để đáp ứng yêu cầu của thời đại, xứng đáng với niềm tin
của Đảng và nhân dân./.
St
Đăng nhận xét