Chủ động phòng ngừa tội phạm trên không gian mạng

Qua công tác đấu tranh, triệt phá các vụ án liên quan đến công nghệ cao, cơ quan chức năng nhận định: Mặc dù đây là loại hình tội phạm mới nhưng diễn biến ngày càng phức tạp, trong đó nổi lên chủ yếu là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Tội phạm trên không gian mạng đang đặt mỗi cá nhân, đơn vị, tổ chức, mỗi quốc gia trước những nguy cơ lớn về bảo mật dữ liệu, nâng cao ý thức tự cảnh giác, bảo đảm an toàn tài sản của chính mình.

Tội phạm này mang tính xuyên quốc gia, không biên giới, tính ẩn danh cao, dẫn đến khó khăn trong công tác đấu tranh, triệt phá. Thực tế, việc đấu tranh với tội phạm truyền thống đã khó, đấu tranh với tội phạm “phi truyền thống”, tội phạm lợi dụng công nghệ cao còn khó khăn gấp nhiều lần do các đối tượng có kiến thức, trình độ công nghệ thông tin cao, thường xuyên thay đổi phương thức hoạt động để tiến hành hành vi phạm tội. Do vậy, giải pháp đấu tranh với loại tội phạm này cũng phải có tính đặc thù.

Tại phiên chất vấn của phiên họp 36 Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV vừa diễn ra, nhiều đại biểu đã nêu ý kiến của đông đảo cử tri cho rằng, Chính phủ cần tổ chức một lực lượng chống tội phạm trên không gian mạng nhiều hơn, bài bản, đầy đủ hơn để đủ sức ngăn chặn tội phạm này.

Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang cho biết, thời gian qua, ngoài những giải pháp như hoàn thiện hành lang pháp lý; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân; điều tra, xử lý nghiêm tội phạm, Bộ Công an đã đẩy mạnh ứng dụng tài khoản định danh điện tử của công dân. Đây được xem là “căn cước trên không gian mạng” để xác thực danh tính khi tham gia các hoạt động phục vụ quản lý nhà nước, hạn chế tình trạng nặc danh, lừa đảo.

Những vấn đề lớn trước mắt và lâu dài cần quan tâm triển khai là: Ứng dụng, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để kịp thời xác thực thông tin, làm sạch tài khoản của ngân hàng, loại bỏ những tài khoản ảo, làm sạch tài khoản thuê bao di động, loại bỏ sim rác, qua đó hạn chế tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhất là tội phạm lừa đảo; tiếp tục củng cố, nâng cao tiềm lực, hiệu quả hoạt động của lực lượng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Đến nay, lực lượng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã bố trí tại 63 tỉnh, thành phố, là lực lượng chủ công cùng các lực lượng khác của Bộ Công an được nâng cao kỹ năng, phương tiện để đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Việc giải quyết tội phạm này là vấn đề lâu dài, là trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, của cả hệ thống chính trị. Sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp là chìa khóa quan trọng trong phòng chống tội phạm lừa đảo trực tuyến.

Bên cạnh đó, sự phối hợp thường xuyên, có trách nhiệm của các cơ quan chức năng, đoàn thể chính trị-xã hội nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền đến tận cơ sở, làng, xã, xóm cho nhân dân..., cảnh báo kịp thời các thủ đoạn mới của tội phạm công nghệ cao.

Trong công tác này, cần đa dạng hình thức tuyên truyền, phòng ngừa, chú trọng tuyên truyền tới nhóm thường bị các đối tượng lừa đảo hướng đến là phụ nữ, công nhân, người cao tuổi. Người dân cần tự nâng cao ý thức cảnh giác, tự quản, tự phòng, tự đề kháng để chủ động phòng ngừa tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Lực lượng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã khuyến cáo người dân cần thực hiện “4 không”: không sợ (không mất bình tĩnh khi nhận được điện thoại, tin nhắn từ người lạ), không tham (không tham tài sản, quà, phần thưởng không rõ nguồn gốc, không “dính bẫy” trước những lời mời chào “việc nhẹ - lương cao”), không kết bạn với người lạ (không bắt chuyện, không tham gia nhóm đầu tư tài chính), không chuyển tiền (khi nhận được yêu cầu của người lạ hoặc chưa xác định đúng là người thân, người quen).

Đồng thời, mỗi người dân cần thực hiện “2 phải”: phải bảo mật thông tin (hình ảnh, thông tin thẻ căn cước công dân; thông tin tài khoản ngân hàng; thông tin tài khoản mạng xã hội), phải tố giác ngay (khi nhận được các cuộc gọi, tin nhắn nghi ngờ là giả mạo, lừa đảo hoặc không có cơ sở, phải báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hướng dẫn xử lý).