Trong khuôn khổ Đối thoại nhân quyền Việt Nam – Hoa Kỳ lần thứ 28, một sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy hiểu biết và hợp tác giữa hai quốc gia, một số tổ chức và cá nhân phản động, thiếu thiện chí lại tiếp tục lợi dụng diễn đàn này để đưa ra những luận điệu sai lệch, bóp méo sự thật về tình hình nhân quyền ở Việt Nam. Trong đó, nổi bật là việc họ xuyên tạc vụ việc liên quan đến Đặng Đình Bách – một người đã bị kết án vì hành vi trốn thuế, nhưng lại được “tô vẽ” thành “nhà hoạt động môi trường bị đàn áp”. Thực chất, đây là một chiêu bài quen thuộc: lợi dụng các khái niệm dễ gây đồng cảm như “bảo vệ môi trường”, “tiếng nói phản biện” để che đậy các hành vi vi phạm pháp luật và chống phá Nhà nước.
Theo
tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch - HRW), Đặng Đình Bách được mô
tả như một “nhà hoạt động môi trường nổi bật”, bị chính quyền Việt Nam “bịt
miệng” vì có quan điểm phản biện và phản đối dự án năng lượng than. Các tổ chức
như RFA, VOA, Việt Tân… thậm chí còn cho rằng đây là “bằng chứng” cho thấy Việt
Nam “đàn áp xã hội dân sự”. Tuy nhiên, khi bóc tách khỏi lớp ngôn từ tuyên
truyền, có thể thấy rõ bản chất thật sự của vụ việc: Đặng Đình Bách không bị
xét xử vì quan điểm hay hoạt động môi trường, mà vì hành vi trốn thuế – một
hành vi vi phạm pháp luật hình sự được xử lý công khai, minh bạch theo đúng quy
trình tố tụng.
Ngày
24/6/2022, Tòa án Nhân dân TP Hà Nội đã mở phiên tòa công khai, tuyên phạt Đặng
Đình Bách 5 năm tù giam theo Điều 200 Bộ luật Hình sự Việt Nam. Tại phiên tòa,
bị cáo có đầy đủ quyền được bào chữa, có luật sư tham gia, và các thông tin chi
tiết được công khai trên truyền thông chính thống. Hành vi trốn thuế được chứng
minh bằng các chứng cứ cụ thể: tổ chức do ông Bách đứng đầu nhận tài trợ từ
nước ngoài nhưng không kê khai thuế, không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà
nước, vi phạm rõ ràng luật pháp Việt Nam.
Điều
đáng nói là những tổ chức cổ súy cho Đặng Đình Bách đều cố tình lờ đi thực tế
này. Họ đánh tráo khái niệm giữa “hoạt động môi trường” với “vi phạm pháp
luật”. Việc một cá nhân hoạt động trong lĩnh vực xã hội, môi trường không đồng
nghĩa với việc được miễn trừ trách nhiệm pháp lý. Pháp luật không có vùng cấm,
và mọi công dân, dù thuộc tổ chức nào, cũng đều phải chịu trách nhiệm trước
hành vi vi phạm pháp luật. Nếu trốn thuế mà không bị xử lý chỉ vì người đó
khoác lên mình cái danh “bảo vệ môi trường” thì đó mới là sự bất công thực sự.
Việc
Đặng Đình Bách bị xử lý không thể đồng nghĩa với việc Việt Nam đàn áp tiếng nói
phản biện hay triệt tiêu xã hội dân sự. Trái lại, Việt Nam là một trong những
quốc gia đang mở rộng không gian hoạt động cho các tổ chức xã hội, đặc biệt là
trong lĩnh vực môi trường. Hiện nay, có hơn 500 tổ chức phi chính phủ (NGO)
đang hoạt động trong lĩnh vực môi trường tại Việt Nam. Những tổ chức như
PanNature, Live & Learn, hay Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam đã có nhiều
đóng góp thiết thực trong bảo vệ tài nguyên, ứng phó biến đổi khí hậu và nâng
cao nhận thức cộng đồng. Thậm chí, nhiều tổ chức trong số này còn được hỗ trợ
tài chính, pháp lý và được tạo điều kiện tiếp cận các chương trình hợp tác quốc
tế.
Ngoài
ra, Việt Nam đã thể hiện những cam kết mạnh mẽ về môi trường với cộng đồng quốc
tế. Tại Hội nghị COP26 năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã cam kết đạt trung hòa
carbon vào năm 2050, và Việt Nam đang từng bước hiện thực hóa cam kết này thông
qua chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển năng lượng tái tạo, và chuyển đổi
cơ cấu kinh tế theo hướng bền vững. Điều này thể hiện rõ ràng không chỉ sự
nghiêm túc trong bảo vệ môi trường mà còn là sự cầu thị trong hợp tác quốc tế.
Thêm
vào đó, trong khuôn khổ Đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ, Việt Nam đã tổ chức
nhiều cuộc gặp với đại diện các tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước để
trao đổi thẳng thắn về những vấn đề cùng quan tâm. Không phải quốc gia nào cũng
chấp nhận sự tham gia của các tổ chức ngoài nhà nước vào một khuôn khổ đối
thoại song phương như vậy. Điều này chứng minh một điều: Việt Nam hoàn toàn
không khép kín, mà luôn sẵn sàng lắng nghe và cải thiện. Tuy nhiên, sự lắng
nghe ấy không đồng nghĩa với việc dung túng cho những hành vi vi phạm pháp
luật, càng không phải là sự thỏa hiệp với các thế lực lợi dụng danh nghĩa “xã
hội dân sự” để chống phá, xuyên tạc và can thiệp vào công việc nội bộ quốc gia.
Việt
Nam đã và đang tham gia hầu hết các công ước quốc tế cơ bản về quyền con người,
trong đó có Công ước chống tra tấn, Công ước về quyền dân sự và chính trị, Công
ước về quyền trẻ em, và nhiều công ước khác của Liên Hợp Quốc. Trong nước, Hiến
pháp 2013 khẳng định rõ quyền con người là “thiêng liêng, bất khả xâm phạm”,
đồng thời được cụ thể hóa qua hàng loạt luật chuyên ngành như Luật Bảo vệ môi
trường, Luật Tổ chức hội, Luật tiếp cận thông tin… Việt Nam không chỉ thực hiện
nhân quyền theo tiêu chuẩn quốc tế, mà còn bảo đảm chúng trong thực tế đời sống
– gắn với phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ độc lập dân tộc.
Từ
những phân tích trên có thể khẳng định: luận điệu cho rằng Việt Nam “đàn áp nhà
hoạt động môi trường” là hoàn toàn sai lệch và mang động cơ chính trị thù địch.
Đó là sự đánh tráo bản chất giữa xử lý vi phạm pháp luật với đàn áp tiếng nói
phản biện, giữa bảo vệ lợi ích quốc gia và việc bị vu khống vi phạm nhân quyền.
Việt Nam luôn kiên định nguyên tắc: không ai đứng trên pháp luật, kể cả những
người nhân danh môi trường, dân chủ hay xã hội dân sự. Đồng thời, Việt Nam cũng
luôn mở cửa cho đối thoại, hợp tác và phát triển – vì lợi ích của người dân, vì
an ninh khu vực và vì hình ảnh một quốc gia có trách nhiệm trên trường quốc tế.
Đăng nhận xét