Trong quá trình sắp xếp tổ chức, bộ máy, các quyết định nhân sự cần được xem xét cẩn trọng, công khai, minh bạch và đa chiều.
Cuộc
cách mạng tinh gọn bộ máy đang được tiến hành hết sức khẩn trương theo tinh
thần sáp nhập cấp xã, cấp tỉnh, bỏ cấp huyện. Trong quá trình đó, việc sáp nhập
địa giới hành chính cũng đồng nghĩa với việc tinh gọn lại bộ máy, sắp xếp lại
nhân sự, từ cán bộ lãnh đạo cho đến người lao động. Vậy ai sẽ là người được
chọn để giữ vị trí lãnh đạo ở đơn vị, tổ chức mới sau khi sáp nhập?
Tất
nhiên, sẽ có những tiêu chí cụ thể để lựa chọn cán bộ lãnh đạo khi sáp nhập các
cơ quan, tổ chức. Mặc dù vậy, trong quá trình sắp xếp, vẫn không loại trừ việc
xuất hiện những người cơ hội—những người không thực tâm vì lợi ích chung nhưng
quyết giữ “ghế” bằng mọi giá. Trong tiến trình tinh giảm bộ máy hành chính và
các tổ chức chính trị - xã hội đang bắt đầu diễn ra tại Việt Nam, nguy cơ này
rất cần được nhận diện sớm và ngăn ngừa một cách chủ động, kiên quyết.
Cải
cách tinh gọn bộ máy không đơn thuần là vấn đề giảm biên chế hay hợp nhất một
vài cơ quan. Bản chất đây là cuộc cách mạng tháo nút thắt về thể chế và gắn
liền với chất lượng cán bộ, hiệu lực quản trị và bản lĩnh lãnh đạo. Từng bước
đi đều liên quan mật thiết đến vận mệnh của hệ thống chính trị và niềm tin của
nhân dân. Trong bối cảnh đó, kẻ cơ hội không chỉ là người thiếu năng lực, mà là
người biết tận dụng các “kẽ hở” để mưu lợi cá nhân, giả vờ thích ứng với cái
mới, miệng nói đổi mới mà tâm vẫn muốn níu kéo nhằm giữ hoặc củng cố quyền lực,
lợi ích cũ.
Một
trong những biểu hiện cần lưu ý nhất chính là tình trạng lợi dụng chủ trương
tinh giản, sáp nhập để củng cố quyền lực cá nhân. Dù quá trình này tại Việt Nam
đang ở giai đoạn khởi đầu, chưa có nhiều biểu hiện rõ nét, nhưng cần cảnh giác
trước nguy cơ xuất hiện những cán bộ chuẩn bị nghỉ hưu hoặc chuyển công tác sẽ
tìm cách sắp xếp người thân hoặc phe nhóm vào những vị trí chủ chốt trước khi
bàn giao, sáp nhập tổ chức.
Thực
tế thời gian qua tại một số địa phương cũng đã từng xảy ra việc cán bộ lãnh
đạo, trước khi rời vị trí công tác, đã tranh thủ bổ nhiệm “thần tốc” người thân
hoặc thân hữu vào các vị trí quan trọng, tạo nên những hệ quả nghiêm trọng về
lâu dài. Những vụ việc ấy không những gây bức xúc trong dư luận xã hội, làm suy
giảm niềm tin của nhân dân, mà còn khiến chính những người ra quyết định phải
chịu trách nhiệm. Đây là bài học lớn cần được rút kinh nghiệm để ngăn ngừa tái
diễn trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy lần này.
Ngoài
ra, một biểu hiện khác cũng cần lưu tâm trong quá trình sáp nhập, tinh gọn
chính là sự xuất hiện của những cán bộ có tâm lý “dĩ hòa vi quý”, "tròn
vo". Đây là những người không muốn va chạm, ngại tranh luận, giữ mình
trong vỏ “kén” an toàn để tránh rủi ro, giữ phiếu tín nhiệm. Nếu những người
này “lọt” vào bộ máy lãnh đạo sau tinh giản, họ sẽ khó tạo ra bất kỳ động lực
nào cho đổi mới, thậm chí kéo theo tình trạng trì trệ, làm mất dần sức sống và
năng lực thực thi chính sách của tổ chức.
Quyết
giữ “ghế” bằng mọi giá cũng được biểu hiện ở hành vi “chạy chọt”, vận động hậu
trường nhằm chiếm lấy những vị trí quan trọng trong cơ cấu tổ chức mới. Những
người này, khi “lọt” vào bộ máy, sẽ làm méo mó mục đích của cải cách, khiến tổ
chức mới chỉ là "bình mới, rượu cũ".
Singapore
từng rất thành công trong việc ngăn ngừa kiểu cán bộ nói không đi với làm nhờ
áp dụng quy trình đánh giá cán bộ dựa trên kết quả công việc cụ thể, có giám
sát chặt chẽ từ nhiều phía, bao gồm cán bộ cấp dưới, người dân, đối tác. Với
quy trình chặt chẽ và minh bạch đó, kẻ cơ hội gần như không còn “đất sống” để
leo lên bằng cách luồn lách, chạy chọt hay tạo vỏ bọc an toàn giả tạo.
Tương
tự, Trung Quốc trong những năm qua đã rất quyết liệt trong công tác nhân sự,
đặc biệt gắn trách nhiệm của người giới thiệu cán bộ vào vị trí lãnh đạo. Người
tiến cử phải chịu trách nhiệm nếu người mình giới thiệu không hoàn thành nhiệm
vụ, hoặc phạm phải sai lầm nghiêm trọng sau khi được bổ nhiệm. Chính sự ràng
buộc này khiến cán bộ khi tiến cử phải rất thận trọng và nghiêm túc, tránh được
tình trạng cơ hội, “chạy chức chạy quyền. Những bài học đó là kinh nghiệm quý
giá để chúng ta tham khảo khi triển khai quá trình tinh giản, sắp xếp lại bộ
máy lần này. Trước hết, rất cần quán triệt hơn nữa Quy định 142-QĐ/TW ngày
23/4/2024 của Bộ Chính trị thí điểm giao quyền, trách nhiệm cho người đứng đầu
trong công tác cán bộ.
Bởi
vậy, trong quá trình sắp xếp tổ chức, bộ máy, các quyết định nhân sự cần được
xem xét cẩn trọng, công khai, minh bạch và đa chiều. Người đứng đầu tuyệt đối
không vì ngại va chạm, không vì nể nang mà đưa vào bộ máy mới những người “an
toàn”, chỉ biết im lặng, “tròn vo” mà không làm được việc.
Người
đứng đầu và các cơ quan tổ chức nhân sự cần mạnh dạn xây dựng cơ chế đánh giá,
giám sát rõ ràng và liên tục. Những người có tư tưởng cơ hội, né tránh, vụ lợi
cá nhân không thể tồn tại trong một môi trường minh bạch, được giám sát công
khai, dân chủ. Trong giai đoạn đầu triển khai tinh giản lần này, càng phải chú
ý phát hiện sớm những biểu hiện lệch lạc, ngăn chặn kịp thời, không để các mầm
mống cơ hội phát triển.
Cuộc
cách mạng tinh gọn bộ máy là cuộc cách mạng cả về trách nhiệm và bản lĩnh của
đội ngũ làm công tác tổ chức. Cần nhấn mạnh rằng, phòng ngừa và nhận diện sớm
các dấu hiệu cơ hội là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, góp phần quyết định thành
bại của quá trình cải cách. Chủ động ngăn ngừa ngay từ khi chưa xuất hiện biểu
hiện cụ thể mới là phương cách hiệu quả nhất, bền vững nhất, để cuộc cách mạng
tinh gọn thực sự đạt được mục tiêu như kỳ vọng của nhân dân và xã hội.
St
Đăng nhận xét