Ngày 3/4/2025, Tổng thống Trump đã công bố Tuyên bố độc lập mới trong lĩnh vực thương mại, áp dụng hệ thống thuế đối ứng với các nền kinh tế trên toàn cầu. Chính sách này thiết lập mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ, kèm theo các mức thuế cao hơn cho các đối tác thương mại cụ thể. Đáng chú ý, Việt Nam và Trung Quốc nằm trong nhóm chịu mức thuế cao nhất, với 46% và 34%. Thuế cơ bản 10% sẽ có hiệu lực từ ngày 5/4, trong khi các mức thuế cao hơn sẽ áp dụng từ ngày 9/4.
Cuộc
chơi thuế quan mới của Washington
Tổng thống Trump đưa ra lập luận rằng các mức thuế này nhằm đối ứng với những gì các nước khác đang áp dụng cho hàng hóa Mỹ. Ông cho rằng Việt Nam đang áp thuế 90%, Trung Quốc 67%, và EU 39% đối với hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, không có giải thích cụ thể nào về phương pháp tính toán được sử dụng. Chính quyền Mỹ kỳ vọng các quốc gia khác sẽ hạ thuế quan và các rào cản thương mại khác để giải quyết mất cân bằng thương mại 1.200 tỷ USD của năm ngoái.Ngay sau thông báo, các chỉ số tương lai của chứng khoán Mỹ đã giảm mạnh, với S&P 500 giảm 1,7% và Nasdaq giảm gần 2%. Các chuyên gia cảnh báo rằng thay vì tạo ra cú hích cho nền kinh tế Mỹ, thuế quan mới có thể gây thiệt hại cho nhiều công ty phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu, buộc họ phải tăng giá hoặc chấp nhận biên lợi nhuận thấp hơn. Ông Alex Jacquez từ Groundwork Collaborative nhấn mạnh quá trình thực hiện sẽ rất phức tạp về mặt hành chính, với hàng chục nghìn mã thuế cho các sản phẩm khác nhau.
Thế giới phản ứng: Thận trọng nhưng cứng rắn
Các đối tác thương mại của Mỹ đã phản ứng thận trọng. Anh tuyên bố sẽ nỗ lực xây dựng thỏa thuận kinh tế với Mỹ để "giảm nhẹ" tác động từ mức thuế 10%. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni chỉ trích thuế quan mới là sai lầm và cảnh báo chiến tranh thương mại sẽ làm phương Tây suy yếu. Thủ tướng Úc Anthony Albanese gọi chính sách này là hoàn toàn không có cơ sở và không phải là hành động của một người bạn, nhưng khẳng định Úc sẽ không áp thuế trả đũa.
Các
đối tác thương mại của Mỹ dự kiến sẽ phản ứng bằng các biện pháp đối phó của
riêng họ, có thể dẫn đến giá cả tăng cao đáng kể cho mọi thứ, từ xe đạp đến
rượu vang. Các nhà kinh tế bên ngoài Mỹ từ lâu đã cảnh báo rằng thuế quan có
thể làm chậm nền kinh tế toàn cầu, làm tăng nguy cơ suy thoái và làm tăng chi
phí sinh hoạt cho một gia đình trung bình ở Mỹ lên hàng ngàn USD.
Việt Nam: Thách thức và cơ hội
Mặc dù con số 46% áp dụng cho Việt Nam nghe có vẻ đáng báo động, nhưng cần hiểu rõ cơ chế hoạt động của thuế đối ứng này. Đối với mức 90% được liệt kê cho Việt Nam, điều này không có nghĩa là tất cả hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ sẽ chịu thuế 46%. Thực tế, chỉ những danh mục hàng hóa mà Việt Nam áp thuế 90% trở lên với Mỹ mới chịu mức thuế 46% khi nhập vào Mỹ, theo nguyên tắc đối ứng một nửa (50%).
Đây là điểm then chốt cần hiểu: cơ cấu hàng hóa Việt Nam nhập từ Mỹ và xuất sang Mỹ hoàn toàn khác nhau. Nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ có thể không thuộc các danh mục chịu thuế cao khi nhập từ Mỹ. Điều này tạo ra không gian đáng kể để Việt Nam điều chỉnh chính sách thuế quan một cách chiến lược.
Ví dụ, Việt Nam có thể xem xét giảm thuế đối với các doanh nghiệp công nghệ hoặc phần mềm Mỹ để đổi lấy mức thuế thấp hơn cho các doanh nghiệp gia công phần mềm Việt Nam đang hoạt động tại Mỹ (như FPT). Tương tự, việc giảm thuế đối với thực phẩm Mỹ như thịt bò và trái cây có thể đổi lấy thuế thấp hơn cho nông sản và thủy sản Việt Nam xuất sang Mỹ.
Đối với một số ngành, Việt Nam không cần điều chỉnh. Ví dụ, đối với ô tô và cơ giới có nguồn gốc Mỹ, Việt Nam không cần giảm thuế vì chúng ta không xuất khẩu các sản phẩm này sang Mỹ. Ngược lại, đối với lĩnh vực hàng không, việc giảm thuế cho máy bay, động cơ và vật tư hàng không thay thế có thể mang lại lợi ích kép: giúp hiện đại hóa ngành hàng không trong nước và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đàm phán giảm thuế đối với máy móc thiết bị sản xuất, thiết bị nông nghiệp, và máy móc vật tư y tế - những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ.
Mức tăng 10% cơ bản áp dụng cho tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng Mỹ nhiều hơn là các nhà xuất khẩu. Các công ty sẽ chuyển gánh nặng thuế quan cho người tiêu dùng, dẫn đến giá cả tăng cao. Điều này giải thích tại sao thị trường chứng khoán Mỹ, đặc biệt là các công ty trong lĩnh vực thực phẩm và y tế, đang phản ứng tiêu cực.
Cuối cùng, chính sách thuế đối ứng này thể hiện bản chất của chủ nghĩa tư bản Mỹ: chính phủ có thêm nguồn thu từ thuế, nhưng người dân Mỹ phải trả thêm tiền cho nhu yếu phẩm và hàng hóa. Thay vì in thêm tiền, chính quyền Trump đang sử dụng thuế quan như một cách để huy động nguồn lực trả nợ cho Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và các chủ nợ lớn như Trung Quốc và Nhật Bản. Tuy nhiên, chiến lược này có thể đẩy nền kinh tế Mỹ tiến gần hơn tới bờ vực suy thoái thay vì mang lại sự thịnh vượng như đã hứa hẹn.
St
Đăng nhận xét