UKRAINE QUAY LƯNG VỚI CUBA NHƯNG VIỆT NAM THÌ KHÔNG BAO GIỜ

Ngày 03/11/2022, Đại hội đồng Liên Hợp quốc đã tổ chức cuộc bỏ phiếu yêu cầu Hoa Kỳ gỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Cuba. Kết quả của cuộc bỏ phiếu có 185 quốc gia đồng ý - trong đó có Việt Nam, chỉ 2 quốc gia phản đối là Hoa Kỳ và Israel, 2 quốc gia bỏ phiếu trắng là Ukraine và Brazil.

Hai phiếu trắng của Brazil và Ukraine trên đều là hai trường hợp “đặc biệt”. Với Brazil, quan điểm của nước này là ủng hộ Hoa Kỳ về mặt lập trường ngoại giao bất chấp việc đã có hàng ngàn lượt bác sĩ Cuba tham gia cứu giúp Brazil trong những năm trước 2019.

Năm 2019, Brazil bỏ phiếu ủng hộ Hoa Kỳ cấm vận Cuba đồng thời đuổi các bác sĩ Cuba về nhưng do sức ép quá lớn từ người dân, báo chí, Brazil từ phiếu ủng hộ Hoa Kỳ thành phiếu trung lập.

Còn với Ukraine, mối quan hệ giữa Ukraine và Cuba rạn nứt từ năm 2014 từ sau sự kiện Maidan khi Ukraine hướng về phương Tây. Đến năm 2019, khi ông Zelensky lên ngôi, quan điểm Ukraine về vấn đề Cuba thay đổi nghiêm trọng, lần đầu tiên sau 24 năm, Ukraine bỏ phiếu trắng.

Một tấm phiếu trắng có thể không ảnh hưởng gì, nhưng một tấm phiếu trắng giữa 185 phiếu xanh lại là một vấn đề lớn. Cần biết rằng, trong quá khứ, Ukraine mang ơn Cuba rất nhiều…

Theo The Guardian, sự hào phóng của Cuba với Ukraine lớn không tưởng. Từ năm 1989 đến 2011, Cuba đã đón 25 ngàn người dân Ukraine trong thảm họa Chernobyl đến để chữa các bệnh ung thư, phơi nhiễm phóng xạ… Tất cả những nạn nhân người Ukraine đều được Cuba cung cấp chăm sóc y tế, giáo dục, thức ăn, chỗ ở, sân chơi… miễn phí. Không có một quốc gia nào giúp đỡ về mặt y tế nhân đạo một quốc gia khác lớn đến như vậy… Giáo sư Peter McKenna của Đại học Prince Edward Island cho biết chủ tịch Fidel Castro không hề quan tâm đến số tiền mà Cuba phải chi cho 25 ngàn nạn nhân Ukraine mặc dù Cuba phải đối diện với lệnh cấm vận nặng nề. Theo ước tính, hơn 3 tỷ USD (*) (tính quy đổi và trượt giá) đã được Cuba chi hỗ trợ cho Ukraine nhưng Chính phủ Cuba không yêu cầu nhận lại từ Ukraine bất cứ điều gì. Cần nhớ rằng, tổng số viện trợ mà Cuba gửi cho Việt Nam rơi vào khoảng 50 - 150 triệu USD (tính quy đổi và trượt giá)

Tấm phiếu trắng 2019 dường như là một hòn đá đáp vào mối quan hệ vốn phẳng lặng êm đềm như mặt hồ giữa Cuba và Ukraine. Dư luận Mỹ Latinh khi ấy nhận định rằng đây là một sự “phản bội” với những gì mà người Cuba đã làm cho người Ukraine. Nhất là cùng năm 2019, phía Cuba cho biết sẽ tái thiết chương trình chăm sóc hàng trăm con em người Ukraine - thế hệ F2 - F3 từ thảm họa Chernobyl bị nhiễm hậu quả phóng xạ.

Vào đầu tháng 3/2022, ông Zelensky chỉ trích Cuba không ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến với Nga, vì Cuba đã bỏ phiếu trắng tại nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lên án cuộc tấn công chết người của Nga vào Ukraine. Đáp lại, dư luận Cuba lên tiếng rằng tại sao Ukraine lại bỏ phiếu trắng trong việc lên án Cuba từ tận năm 2019? Những gì người dân Cuba giúp đỡ người dân Ukraine trong quá khứ là chưa đủ hay sao?

Cuba lần đầu tiên bỏ phiếu trắng và muốn duy trì tâm thế trung lập rồi bị ông Zelensky lên án công khai, sự kiện này như là giọt nước tràn ly. Những lần sau đó, Cuba đều bỏ phiếu đỏ.

Quan hệ Việt - Hoa Kỳ đang ngày càng nồng ấm hơn, hai quốc gia đang bày tỏ thiện chí cùng mong muốn nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược. Nhưng, Việt Nam không bao giờ lãng quên ơn nghĩa của những người bạn Cuba, không bao giờ hy sinh đi mối quan hệ với Cuba chỉ để vun đắp cho một mối quan hệ nào khác… Ngược lại, Việt Nam vẫn bày tỏ thiện chí muốn Hoa Kỳ bình thường hóa với Cuba, cùng phát triển và gần gũi hơn…. Đó là cách tốt nhất cho một mối quan hệ “tay ba”.

Vun đắp cho một mối quan hệ không phải đến từ việc rũ bỏ một mối quan hệ khác. Nếu là bạn, bạn có muốn giao lưu với một quốc gia “sẵn sàng quay lưng với bạn bè” hay không? Chắc chắn là không vì lúc nào bạn cũng sẽ phải lo lắng rằng: “Liệu có đến lúc nó quay lưng lại với mình không nhỉ”....

Lịch sử luôn có giá trị của nó. Thành công của hiện tại được vun đắp từ quá khứ.

Như tướng Nguyễn Chí Vịnh đã nói: “Việt Nam còn muốn thế giới thấy chúng tôi không bao giờ bỏ bạn. Các ông có thể không thích, nhưng chắc các ông cũng mong có được những người bạn thủy chung như thế"./.