💡💡💡
⏳⏳⏳Thời gian qua, tình hình khiếu kiện tập thể đông người diễn biến hết sức phức tạp, gay gắt, kéo dài. Nó cứ âm ỷ và sẽ là tác nhân gây mất ổn định tình hình ANTT.
🔗🔗🔗Thực tế ở nhiều địa phương nóng lên chuyện tranh chấp đất đai, mà bức xúc nhất là tranh chấp giá bồi thường, giải tỏa. Một số tỉnh thống kê cho thấy, hồ sơ khiếu nại về đất đai chiếm gần 80% tổng số hồ sơ khiếu nại của cả tỉnh. Nguyên nhân, do cơ chế, quy định pháp luật và quy trình thực thi có quá nhiều bất cập.
🔍🔍🔍Bất cập đầu tiên là giá đền bù. Giá đền bù đối với dự án công trình công cộng (đường, trường, bệnh viện…) bị “ấn” bồi thường bằng giá trong khung giá Nhà nước ban hành. Trong khi, bảng giá đất nhà nước chỉ bằng 1/3 giá thị trường. Còn nếu quy hoạch dự án thương mại thì các bên được thỏa thuận giá bồi thường theo cơ chế thị trường. Như vậy, nếu ai bị rơi vào quy hoạch công trình công cộng thì chịu thiệt thòi. Nắm được điểm “chênh” này, không ít chủ đầu tư dự án thương mại câu kết với CB chính quyền triển khai dự án công cộng để đền bù cho dân thấp, sau khi dân đi hết thì lập hồ sơ chuyển đổi thành dự án thương mại. Không ít trường hợp, một số diện tích trong dự án thương mại khó thỏa thuận giá đền bù, chủ đầu tư “chạy” sửa quy hoạch bằng cách bóp nhỏ hoặc thay đổi vị trí đất của người khiếu nại thành đất công cộng để chèn ép giá (nhưng vẫn nằm trong tỷ lệ sử dụng đất chung của toàn dự án)!
🔍🔍🔍Bất cập thứ hai là hạn chế quyền của dân khi đất rơi vào quy hoạch. Nếu không bị quy hoạch thì các loại đất có nguồn gốc sang nhượng bằng giấy tay, đất khai phá, thậm chí lấn chiếm đất công nếu sử dụng ổn định, nộp thuế đầy đủ thì sẽ được cấp sổ đỏ, được lên thổ cư, xây dựng hợp pháp. Thế nhưng, nếu rơi vào quy hoạch thì mọi quyền lợi sẽ bị hạn chế: không được xây dựng chính thức, không được bồi thường (nếu đất chưa có sổ đỏ) mà người sử dụng chỉ được hỗ trợ với mức giá tượng trưng. Trong khi đó, nhiều dự án quy hoạch “treo” hàng chục năm không thực hiện, khiến đất bỏ không, dân muốn nhận tiền đền bù, hỗ trợ để “an cư lạc nghiệp” nơi khác cũng không được. Có dự án đã giao cho chủ đầu tư rồi nhưng nhiều năm không đền bù, Nhà nước thu hồi, giao cho chủ đầu tư mới, rồi bỏ quên quyền lợi của dân đã bao năm chờ đợi…
🔍🔍🔍Cuối cùng là bất cập trong thực thi đền bù, giải tỏa. Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn đã sử dụng không biết bao nhiêu từ “Phải có xác nhận của UBND cấp phường, xã” trong đền bù, giải tỏa. Xác định thời gian xây dựng, thời gian lấn chiếm, thời gian sinh sống… đều phải có xác nhận của phường, xã. Điều đó đã biến chủ tịch UBND cấp phường, xã “to” hơn luật. Muốn nhận được đền bù (giá cao hơn) mà đất chưa có sổ đỏ, phải có xác nhận của UBND phường, xã. Trong khi đó, những dữ liệu này không có, không được lưu trữ chính thống, nên việc xác nhận đó dựa vào… “biết điều”! Rồi diện tích bao nhiêu mét mới được tái định cư căn hộ, hoặc nền đất, cũng dựa vào UBND phường, xã xác nhận. Đất thực tế rộng nhưng chưa có giấy tờ nên phường có thể loại ra một ít đất công, đất lấn chiếm là “rớt dưới khung”, có nghĩa là mất suất tái định cư. Ngay cả các dự án thương mại cũng thế, quyền của phường xã quá lớn nên các chủ đầu tư bắt tay với lãnh đạo phường xã trong giải tỏa, đền bù.
💡💡💡Nhiều lần đoàn giám sát Quốc hội cũng đã nghe, đã bức xúc, thế nhưng đến nay việc sửa đổi các quy định bất cập, cũng như việc giám sát thực thi chính sách trong công tác đền bù, giải tỏa vẫn chưa đi vào thực chất. Do vậy, muốn hạn chế tranh chấp, khiếu nại thì Quốc hội phải thay đổi luật, tăng cường giám sát. Chứ cứ ngồi bấn bút thông qua luật, mà không không giám sát thực thi thì ở dưới lộng quyền, dân còn khổ nữa…
🎙🎙🎙Tại cuộc họp thường kỳ Chính phủ mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh sẽ thành lập tổ công tác đặc biệt, kiểm tra các địa phương giải quyết tồn tại khiếu nại tố cáo chậm trễ và đoàn công tác sẽ trực tiếp chủ trì kết luận một số vụ việc phức tạp kéo dài. Việc giải quyết khiếu kiện phức tạp kéo dài đã được đặt ra từ nhiều năm nay, nhưng số vụ việc giảm không đáng kể so với trước đây, mà nguyên nhân đầu tiên là thiếu trách nhiệm cá nhân của những người có trách nhiệm.
📥📥📥Thực tế hiếm có đất nước nào trên thế giới mà trong bộ máy thành lập Cơ quan tiếp công dân từ Trung ương đến địa phương và hiếm nước nào có “Luật Tiếp công dân” quy định người đứng đầu bộ, ngành, địa phương các cấp phải định kỳ tiếp dân, phải đối thoại với người khiếu kiện cũng như quy định rõ quyền giám sát của các đại biểu dân cử, của các đoàn thể trong khiếu kiện như ở nước ta. Tuy nhiên, trong Báo cáo của Thanh tra Chính phủ chưa khi nào thiếu vắng nội dung: “Tình hình khiếu kiện đông người vẫn tiếp tục diễn ra, có xu hướng gay gắt, phức tạp, kéo dài?”. Thậm chí có những vụ việc kéo dài nhiều chục năm. Không ít vụ việc người dân bức xúc, lăng mạ, hành hung cán bộ thi hành nhiệm vụ hoặc có hành vi bất mãn, cực đoan ngay tại trụ sở công quyền. Nhiều hình ảnh trong số đó được ghi lại, đưa lên mạng xã hội và được chia sẻ, bình luận ở mức “chóng mặt” khiến vụ việc đã phức tạp lại càng phức tạp hơn.
📝📝📝Thời gian gần đây, nhiều đoàn khiếu kiện đông người từ mọi tỉnh thành cả nước kéo ra các cơ quan Trung ương để khiếu kiện. Tuy nhiên, người có trách nhiệm lại đùn đẩy, sợ đối thoại, sợ khuyết điểm ... khiến hàng trăm vụ việc kéo dài chưa hẹn ngày kết thúc.
📍Đặc biệt, ở không ít địa phương đã xuất hiện “tâm lý nhiệm kỳ”. Người đương chức có tâm lý “để lại nhiệm kỳ sau”. Người kế nhiệm có tâm lý “đây là tồn tại của nhiệm kỳ trước” nên cách giải quyết thường qua loa, chiếu lệ, nể nang người tiền nhiệm.
📍Hậu quả, nhiều vụ việc khiếu kiện cứ kéo dài từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ khác vẫn chưa giải quyết xong. Việc đối thoại với dân, tiếp dân của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền còn quá ít, hoặc tiếp dân hời hợt, hứa cho xong mà không sâu sát, quyết liệt, dẫn đến quan liêu. Thậm chí xuất hiện tư tưởng “đối đầu” với dân, luôn coi người khiếu kiện là những đối tượng bị lôi kéo, kích động. Đó là chưa kể thái độ coi thường, lời nói có tính chất thách thức dân khiếu kiện trong quá trình tiếp xúc. Không chỉ một bộ phận lãnh đạo cơ quan hành chính nhà nước đùn đẩy hoặc thiếu hiểu biết pháp luật, mà vai trò của đại biểu dân cử và của các đoàn thể cũng hết sức mờ nhạt. Nhiều người chỉ đóng vai trò “ký phiếu chuyển” khi nhận được đơn khiếu kiện của dân mà không dám tự mình đứng ra tiếp xúc, bảo vệ lợi ích chính đáng, phân tích rõ đúng sai cho dân đồng cảm, sẻ chia.
📍Đặc biệt, ở không ít địa phương đã xuất hiện “tâm lý nhiệm kỳ”. Người đương chức có tâm lý “để lại nhiệm kỳ sau”. Người kế nhiệm có tâm lý “đây là tồn tại của nhiệm kỳ trước” nên cách giải quyết thường qua loa, chiếu lệ, nể nang người tiền nhiệm.
📍Hậu quả, nhiều vụ việc khiếu kiện cứ kéo dài từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ khác vẫn chưa giải quyết xong. Việc đối thoại với dân, tiếp dân của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền còn quá ít, hoặc tiếp dân hời hợt, hứa cho xong mà không sâu sát, quyết liệt, dẫn đến quan liêu. Thậm chí xuất hiện tư tưởng “đối đầu” với dân, luôn coi người khiếu kiện là những đối tượng bị lôi kéo, kích động. Đó là chưa kể thái độ coi thường, lời nói có tính chất thách thức dân khiếu kiện trong quá trình tiếp xúc. Không chỉ một bộ phận lãnh đạo cơ quan hành chính nhà nước đùn đẩy hoặc thiếu hiểu biết pháp luật, mà vai trò của đại biểu dân cử và của các đoàn thể cũng hết sức mờ nhạt. Nhiều người chỉ đóng vai trò “ký phiếu chuyển” khi nhận được đơn khiếu kiện của dân mà không dám tự mình đứng ra tiếp xúc, bảo vệ lợi ích chính đáng, phân tích rõ đúng sai cho dân đồng cảm, sẻ chia.
📌📌📌Tóm lại, những cán bộ có thẩm quyền nếu không đặt mình vào vị trí người khiếu kiện sẽ không thấu hiểu nỗi bức xúc của họ khi quyền lợi chính đáng bị xâm hại, không kỷ luật nghiêm những lãnh đạo địa phương để khiếu kiện kéo dài, gay gắt mà chỉ phê bình chung chung, thì việc Chính phủ thành lập các đoàn công tác đặc biệt sẽ phải tiếp tục diễn ra để giải quyết “phần ngọn” về khiếu nại tố cáo.
Bài học kinh nghiệm về thành công trong xử lý nhiều vụ khiếu kiện gay gắt, thậm chí trở thành “điểm nóng” là do người đứng đầu sát sao, am hiểu luật pháp; dám công khai đối thoại, lắng nghe, dám nhận khuyết điểm để giải quyết hài hòa lợi ích chính đáng của người dân. Khiếu kiện phức tạp, gay gắt như những “đốm lửa nhỏ” âm ỷ - sẽ là tác nhân gây mất an ninh trật tự, nếu các địa phương không chủ động giải quyết “thấu tình, đạt lý” ngay từ cơ sở./.
Bài học kinh nghiệm về thành công trong xử lý nhiều vụ khiếu kiện gay gắt, thậm chí trở thành “điểm nóng” là do người đứng đầu sát sao, am hiểu luật pháp; dám công khai đối thoại, lắng nghe, dám nhận khuyết điểm để giải quyết hài hòa lợi ích chính đáng của người dân. Khiếu kiện phức tạp, gay gắt như những “đốm lửa nhỏ” âm ỷ - sẽ là tác nhân gây mất an ninh trật tự, nếu các địa phương không chủ động giải quyết “thấu tình, đạt lý” ngay từ cơ sở./.
Đăng nhận xét