Hãng tin ABS&CBN
của Philippines cho biết ngày 26/5/2020 Indonesia đã gửi Công hàm cho Liên hiệp
quốc, nêu một phán quyết mang tính lịch sử của Tòa án trọng tài thường trực
(PCA) năm 2016 trong vụ kiện của Philippines chống lại bản đồ đường chín đoạn
của Trung Quốc trên Biển Đông.
Công hàm do Trưởng phái bộ Indonesia tại LHQ gửi LHQ viết:
"Indonesia nhắc lại rằng bản đồ đường chín đoạn ngụ ý yêu sách quyền lịch
sử rõ ràng là thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và hầu như là nhằm đảo lộn UNCLOS
1982”.
Bản tin cũng trích dẫn công hàm: "Là một quốc gia thành viên của
UNCLOS 1982, Indonesia luôn kêu gọi tuân thủ hoàn toàn luật pháp quốc tế, trong
đó có UNCLOS 1982. Indonesia tuyên bố không bị ràng buộc bởi bất kỳ yêu sách
nào trái với luật pháp quốc tế, trong đó UNCLOS 1982".
Mệnh đề "bất kỳ yêu sách nào trái với luật pháp quốc tế, trong đó
UNCLOS 1982" nặng nề ở chỗ ai cũng hiểu là nói đến yêu sách đường chín
đoạn của Trung Quốc, song "không thèm" nêu đích danh!
Nhưng Công hàm cũng không ngần ngại phản bác trực diện, viện dẫn Tòa
The Hague: "Quan điểm này đã được tòa khẳng định bằng phán quyết ngày 12/7/2016
rằng bất kỳ quyền lịch sử nào mà nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa có thể đã có
với các tài nguyên sinh vật và phi sinh vật đều đã được thay thế bởi ranh giới
các khu vực hàng hải được quy định bởi UNCLOS 1982".
Đây là sự đáp trả mạnh mẽ những luận điệu trước giờ của Bắc Kinh, khi
nại ra những thí dụ về quyền lịch sử, tỉ như ông đô đốc này từng tới đó, dân
Tàu từng đánh cá ở đó thời xa xưa. Như mọi tranh chấp đất đai hay vùng biển, ai
cũng phải tôn trọng giấy tờ sổ sách và pháp luật!
Bởi thế, giám đốc Sáng kiến minh bạch hàng hải Châu Á Gregory Poling
mới diễn nghĩa với Thông tấn xã Bermana: "Công hàm này là lần đầu tiên một nước
láng giềng của Philippines tại Đông Nam Á đứng lên và tán thành một cách rõ
ràng thắng lợi trọng tài năm 2016 trước Trung Quốc. Các quan chức ở Jakarta đã
thúc đẩy điều này suốt bốn năm, và có vẻ như cuối cùng họ đã chiến thắng nỗi sợ
chính trị về Trung Quốc".
Ngày 08/01/2020, Tổng thống Joko Widodo (Jokowi) đích thân đến
thăm đảo Natuna, bước lên tàu hải quân đi một vòng quanh đảo rồi gặp gỡ các ngư
dân nước này. Nhân dịp đấy, ông khẳng định quyền khai thác tài nguyên của nước
ông trong khu vực đặc quyền kinh tế và tuyên bố tại căn cứ hải quân Lamba:
"Tôi đến đây để đảm bảo việc thực thi quyền chủ quyền của chúng ta.
Indonesia có quyền bắt giữ hay đuổi đi các tàu nước ngoài khai thác trái phép
tài nguyên của chúng ta trong vùng đặc quyền kinh tế này".
Ông nói thêm rằng việc Trung Quốc gia tăng số tàu tại khu vực này từ
tháng 12-2019 là vi phạm luật pháp quốc tế.
Một ngày sau chuyến thăm Natuna của Tổng thống Jokowi cũng như việc máy
bay không quân Indonesia xuất hiện, Reuters loan tin tàu cá và tàu hải cảnh Trung Quốc
đã rút đi.
Cũng trong chiều hướng này, Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno L.P.
Marsudi, trong cuộc họp báo chính sách ngoại giao đầu năm tổ chức cùng ngày 8-1
với chuyến thăm Natuna của ông Jokowi, tuyên bố: "Về việc bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ của Indonesia…, như mọi nước khác, vấn đề chủ quyền và toàn vẹn lãnh
thổ là bất khả thương lượng. Lãnh thổ và chủ quyền của Indonesia không thể nào
đem ra mặc cả bởi bất cứ ai vào bất cứ lúc nào".
Nhân dịp này, bà Marsudi tuyên bố: "Tôi muốn nhắc lại một nguyên
tắc liên quan đến chủ quyền và quyền chủ quyền trong vùng biển Indonesia. Bất
kỳ yêu sách nào bởi bất cứ ai đều phải phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó
có UNCLOS 1982". Đây chính là nội dung trong công hàm gửi cuối tháng 5.
Tờ Jakarta Post 06/01/2020
chạy tít: "Trung Quốc đang đùa với lửa qua những yêu sách tại vùng biển
Natuna". Báo đánh giá tình hình: "Giờ vấn đề là phải ngăn chặn những
va chạm đã kéo dài cả năm qua giữa ngư dân Indonesia và Trung Quốc, vốn về sau
thường được các tàu hải quân Trung Quốc bảo vệ, leo thang trở thành một cuộc
tranh cãi lớn hơn giữa hai nước".
Theo báo này, Bắc Kinh đã chủ ý sinh sự: "Tuần trước, những tuyên
bố thẳng thừng của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về quần đảo Natuna gây sốc cho
nhiều người Indonesia. Trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh, Cảnh Sảng, người phát
ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nhấn mạnh rằng ngư dân Trung Quốc được tự do
đánh bắt cá trong khu vực đánh cá truyền thống của họ, một phần chồng lấn vùng
đặc quyền kinh tế của Indonesia".
Theo Jakarta Post, ông Cảnh Sảng đã chọc giận người dân
Indonesia với tuyên bố thách thức: "Bất chấp Indonesia có chấp nhận hay không,
sẽ chẳng có gì thay đổi với sự thật khách quan Trung Quốc có quyền và lợi ích
trên các vùng biển liên quan".
Tờ báo nhắn nhủ: "Indonesia tới giờ đã luôn tránh xa các tranh cãi,
song giờ Jakarta không thể tiếp tục giữ lập trường đấy nữa. ASEAN hiện đối diện
một tình hình mới, trong đó thành viên quan trọng nhất nay cũng sẽ dính líu
trực tiếp vào vấn đề nhạy cảm này".
Tác giả bài báo không quên cảnh báo Chính phủ Indonesia: "Chính
phủ sẽ gặp rắc rối trong nước nếu không tỏ ra vững vàng trong việc đảm bảo gìn
giữ quyền kiểm soát Natuna".
Rắc rối đó là gì? Jakarta Post giải thích: "Trong giới quân đội
Indonesia, tâm lý chung là quan điểm của Trung Quốc là hoàn toàn không thể chấp
nhận và phải có những hành động cụ thể tại chỗ".
Nếu biết Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm Prabowo Subianto là đối thủ
hai lần tranh chấp ghế tổng thống với ông Jokowi và là một nhân vật không ưa
Trung Quốc, có thể hiểu tờ Jakarta Post định ám chỉ gì.
Tờ The Strategist chuyên
phân tích chiến lược của Úc từng mô tả nhân vật Prabowo: "Trong các cuộc
tranh luận bầu cử tổng thống năm 2014, phần tranh luận của cựu tướng Prabowo
Subianto về mối đe dọa của Trung Quốc với sự toàn vẹn lãnh thổ hàng hải của các
quốc gia ASEAN đã cho thấy hiểu biết vượt trội của ông về các vấn đề chiến lược
khu vực và sự sẵn sàng tố cáo hành vi bắt nạt của Trung Quốc".
Tờ báo cũng ghi nhận rằng ông Prabowo "chỉ trích gay gắt việc sử
dụng lao động Trung Quốc và việc Bắc Kinh đầu tư tại Indonesia". Theo báo
này, chủ nghĩa dân tộc nồng nhiệt của Prabowo cùng niềm tin cơ bản của ông vào
năng lực tự vệ mạnh để bảo vệ chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Indonesia
có thể báo trước ông sẽ nắm quyền kiểm soát lớn hơn đối với chính sách chiến
lược của Indonesia.
Jakarta Post còn
cảnh báo việc làm của Trung Quốc có nguy cơ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm với cả
khu vực và thế giới: "Bản thân Indonesia không phải là quốc gia có yêu
sách ở Nam Hải (Biển Đông), nhưng yêu sách của Trung Quốc dựa trên lịch sử và
ngư trường truyền thống xung quanh quần đảo Natuna cũng có thể được các quốc
gia khác áp dụng. Ngư dân từ Sulawesi đã đánh cá hàng thế kỷ ở vùng biển Úc, vì
vậy phải chăng chúng ta cũng có thể đòi quyền lịch sử ở đó?".
Đăng nhận xét