Thủy điện có thể không làm ra lũ nhưng thủy điện làm mất rừng và tạo nên lũ dữ, tàn phá nặng nề hơn

 Thảo luận tại Hội trường Quốc hội sáng ngày 03/11/2020 về kinh tế - xã hội, đại biểu Hoàng Đức Thắng  - Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị cho rằng, nguyên nhân của việc sụt lở, ngập lụt kéo dài ở miền Trung thời gian qua chắc chắn do chúng ta đã mất quá nhiều rừng tự nhiên làm lá chắn. Câu chuyện hủy hoại thiên nhiên không còn là chuyện mới, xong nhìn lại ngập lụt, sạt lở vừa qua càng thấm thía hậu quả cho sự tàn phá này.

Trong hơn 20 năm qua, các dự án thủy điện nhỏ ồ ạt xây dựng với quy mô khác nhau; cùng với mưu sinh của người dân và nhu cầu phát triển hạ tầng, hàng chục nghìn ha rừng đầu nguồn mất đi, chỉ tiêu phấn đấu về độ che phủ rừng hằng năm đều tăng nhưng không nói được nhiều về chất lượng, khả năng giữ đất, giữ nước, chắn giữ thiên tai khi rừng tự nhiên, rừng phòng hộ ngày càng hẹp đi.

Phần lớn các vùng bị lũ dữ, sạt lở đất xảy ra ở nơi đồi núi trọc, rừng nghèo, tỷ lệ rừng giàu tự nhiên thấp. Mất rừng mất đất, khả năng thấp điều tiết nước tự nhiên từ thượng nguồn là nguyên nhân xảy ra lũ quét và sạt lở đất, lũ đi nhanh hơn, tai họa khủng khiếp hơn.

"Thủy điện có thể không làm ra lũ nhưng thủy điện làm mất rừng và tạo nên lũ dữ, tàn phá nặng nề hơn”, vị đại biểu Quảng Trị khẳng định và đề nghị Chính phủ kiên quyết chỉ đạo rà soát, đánh giá về phát triển các dự án thủy điện nhỏ, nhất là khu vực miền Trung - Tây Nguyên để có giải pháp căn cơ và lâu dài về môi trường, khả năng chống chịu mưa bão, lũ lụt như vừa qua.

Ông Hoàng Đức Thắng đề nghị Quốc hội tăng cường giám sát tối cao để có các quyết sách mạnh mẽ, kiên quyết dừng, loại bỏ các dự án, công trình không hiệu quả, không bảo đảm an toàn và ảnh hướng đến rừng, nhất là rừng đầu nguồn, rừng tự nhiên, môi trường và đời sống người dân. Phải có những ứng xử chủ động, sáng tạo, khả năng chống chịu, giảm nhẹ thiệt hại trước thiên tai ngày càng khắc nghiệt. Khâu quy hoạch nhất thiết phải giải quyết cho được phát triển nhanh nhưng phải bền vững.

Đồng thời, phải nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo các loại hình thiên tai, các cơ quan quản lý giúp địa phương quy hoạch lại vùng bố trí dân cư, di dời dần khu vực sạt lở.

“Mỗi hành động tiên quyết, mạnh mẽ hôm nay dẫu phải hy sinh một phần kinh tế trước mắt nhưng chắc chắn sẽ giữ lại sự sống an toàn, cuộc sống mưu sinh cho hàng triệu người dân miền núi và vùng hạ du, không có thảm cảnh mỗi mùa mưa bão đến”, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị nói.

Cần rà soát về thuỷ điện

Trong phần phát biểu của mình, đại biểu Phan Thái Bình - Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam gửi lời cảm ơn Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng, Nhà nước và đồng bào cả nước đã chia sẻ với miền Trung và Quảng Nam để khắc phục tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn.

Từ thực tiễn ở Quảng Nam cũng như dải đất miền Trung sau khi xảy ra các sự cố, thiên tai lớn, ông Phan Thái Bình đề xuất sắp tới sẽ triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, nên có cơ chế hỗ trợ cấp gạo cho đồng bào miền núi để nhân dân khỏi phải trồng lúa gạo, khuyến khích nhân dân giữ lại rừng trồng. Nguồn lực về gạo của ta có thể đáp ứng được. Cùng với đó, có cơ chế chính sách khuyến khích trồng rừng gỗ lớn, rừng sinh kế cho người dân.

Vị đại biểu đoàn Quảng Nam bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến dự án hồ thủy điện, việc chuyển mục đích sử dụng rừng phòng hộ sang mục đích khác và đề nghị hết sức quan tâm, xem xem xét kỹ, xem lại việc trồng rừng thay thế, ko thể thay rừng phòng hộ với các cây gỗ lớn bằng các cây khác.

Đại biểu đề xuất tổng rà soát cơ sở giáo dục trên địa bàn những vùng thường xuyên xảy ra thiên tai, bão lũ vì thực tế cho thấy, nơi nào đông dân cư, có nhiều học sinh thì dứt khoát nơi đó có điểm trường, khi di dời nhân dân đến các nơi tránh trú bão thì cần đề xuất xây dựng kiên cố.

“Cần đổ bê tông, làm mái kiên cố để vừa làm nơi học, vừa làm nơi lưỡng dụng trong tránh trú bão, giúp dân yên tâm” – ông Phan Thái Bình cũng đề nghị rà soát lại toàn bộ hệ thống hồ đập, đặc biệt các thủy điện vừa và nhỏ trên cả nước để xem tác động đến môi trường thế nào nhằm đảm bảo an toàn, thông tin rộng rãi cho nhân dân yên tâm vì vừa qua nhân dân vùng hạ lưu rất bất an khi xảy ra thiên tai, bão lũ./.