Vụ việc các YouTuber ghi hình cảnh làm nhiệm vụ của Đội CSGT Phú Lâm thuộc Phòng CSGT đường bộ - đường sắt (PC08 - Công an TP. Hồ Chí Minh) vào sáng 22/02/2021, tại khu vực gần Khu công nghiệp Vĩnh Lộc (quận Bình Tân) với lý do “giám sát công vụ” đang nhận được những ý kiến trái chiều từ dư luận. Câu hỏi đặt ra là pháp luật cho phép người dân "giám sát công vụ" tới đâu, các YouTuber đã làm đúng, sai như thế nào.
Nói “CSGT lấn chiếm lòng, lề đường” là sai
Theo luật sư (LS) Nguyễn Văn Dũ (Đoàn LS
TP.HCM) nhận định việc nhóm YouTuber cho rằng lực lượng CSGT có hành vi lấn
chiếm lòng, lề đường, vi phạm pháp luật khi lập chốt tuần tra, kiểm soát phương
tiện tham gia giao thông là không đúng. Bởi vì theo quy định tại Điều 16 Thông
tư số 65/2020/TT-BCA (quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung và quy
trình tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của
CSGT) thì CSGT được quyền lập điểm (ngoài trạm CSGT) để dừng, kiểm soát phương
tiện tham gia giao thông.
“Khi lập điểm dừng, kiểm soát thì CSGT phải
đặt rào chắn bằng các cọc tiêu hình chóp nón hoặc dây căng dọc theo chiều đường
ở phần đường, làn đường sát lề đường hoặc vỉa hè để hình thành khu vực bảo đảm
trật tự, an toàn giao thông (ATGT). Nghĩa là lúc này CSGT được phép sử dụng
lòng đường, lề đường, hè phố để làm nhiệm vụ” - LS Dũ nói.
Đồng quan điểm, LS Nguyễn Đức Thắng Ý (Đoàn
LS TP.HCM) viện dẫn khoản 2, Điều 4 Thông tư 67/2019/TT-BCA của Bộ Công an (quy
định về thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự, ATGT; có hiệu lực từ
ngày 15/01/2020). Theo đó, “khu vực bảo đảm trật tự, ATGT là nơi được giới hạn
bằng cọc tiêu hình chóp nón hoặc dây căng để cán bộ, chiến sĩ thực thi nhiệm vụ
bảo đảm trật tự, ATGT và an ninh trật tự. Khu vực bảo đảm trật tự, ATGT phải
tuân thủ các quy định pháp luật khác có liên quan”.
“Như vậy, CSGT được quyền lập chốt ở vị trí
thuận tiện, đảm bảo an toàn, đặt cọc tiêu, xe mở đèn quay báo hiệu để người
tham gia giao thông được biết, CSGT cũng quây cọc tiêu khu vực làm nhiệm vụ nên
không thể nói là lấn chiếm lòng, lề đường” - LS Ý khẳng định.
Giám sát nhưng phải trong khuôn khổ pháp luật
Từ năm 2013, Cục CSGT (Bộ Công an) đã có Văn
bản số 2315/C67-P6 khẳng định một cách rõ ràng người dân được quyền quay phim,
chụp ảnh (trừ nơi cấm quay phim, chụp ảnh) CSGT đang làm nhiệm vụ; không ai
được phép ngăn cản quyền hợp pháp này của người dân.
“Đến năm 2019, sự ra đời của Thông tư 67 càng
khẳng định quyền giám sát chính đáng của người dân. Có thể nói đây là lần đầu
tiên Bộ Công an quy định chi tiết về hình thức giám sát của người dân đối với
lực lượng CSGT thông qua thiết bị ghi âm, ghi hình hoặc quan sát trực tiếp.
Điều này cụ thể hóa các quyền của công dân đã được hiến pháp và pháp luật quy
định” - LS Nguyễn Đức Thắng Ý nêu quan điểm.
Theo LS Ý, người dân có quyền giám sát đối
với lực lượng CSGT thông qua thiết bị ghi âm, ghi hình nhưng phải đảm bảo các
quy định tại khoản 5, Điều 11 của Thông tư 67/2019/TT-BCA. Đó là: (1) Không làm
ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cán bộ, chiến sĩ khi đang thực thi
nhiệm vụ; (2) Ngoài khu vực bảo đảm trật tự, ATGT đối với nơi có triển khai khu
vực bảo đảm trật tự, ATGT; (3) Tuân thủ các quy định pháp luật khác có liên
quan.
Phân tích cụ thể các quy định vừa nêu, LS
nguyễn văn Dũ cho biết việc giám sát của người dân, dù dưới bất kỳ hình thức
nào cũng phải bảo đảm và tuân thủ các yêu cầu sau:
- Thứ nhất, việc giám sát phải khách quan, trung thực,
đúng quy định của pháp luật. Nghĩa là việc giám sát phải xuất phát từ động cơ
trong sáng, vì mục đích bảo vệ trật tự, ATGT; bảo vệ sự đúng đắn của pháp luật;
bảo đảm CSGT tuân thủ quy trình công tác, tác phong, thái độ chuẩn mực. Không
được lợi dụng việc giám sát để bóp méo sự thật nhằm mục đích bôi nhọ, xúc phạm
danh dự, nhân phẩm lực lượng CSGT hoặc người khác.
- Thứ hai, việc giám sát không được làm ảnh hưởng đến
hoạt động bình thường của cán bộ, chiến sĩ khi đang thực thi nhiệm vụ.
- Thứ ba, người dân khi thực hiện việc giám sát phải
ở vị trí ngoài khu vực bảo đảm trật tự, ATGT (đối với nơi có triển khai khu vực
bảo đảm trật tự, ATGT). Khu vực đảm bảo ATGT được xác định là nơi giới hạn bằng
cọc tiêu hình chóp nón hoặc dây căng.
- Thứ tư, việc giám sát tuân thủ các quy định pháp
luật khác có liên quan.
Có thể bị phạt hành chính hoặc bị xử hình sự
Cũng theo LS Nguyễn Văn Dũ, trường hợp đủ cơ
sở xác định người thực hiện quyền giám sát lực lượng CSGT nhưng lại có hành vi
cản trở người thi hành công vụ thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo
khoản 2, Điều 20 Nghị định 167/2013/NĐ-CP (quy định về xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội...). Mức phạt tiền trong
trường hợp này là 2-3 triệu đồng.
Trong khi đó, theo LS Nguyễn Đức Thắng Ý cũng
có thể xem xét xử phạt người vi phạm theo điểm h, khoản 3, Điều 5 Nghị định
167/2013/NĐ-CP về hành vi gây rối hoặc cản trở hoạt động bình thường của các cơ
quan, tổ chức với mức phạt tiền tương tự nếu đủ cơ sở xác định hành vi vi phạm.
Ngoài ra, cả hai LS đều cho rằng cũng không
loại trừ việc xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự người vi phạm về tội chống
người thi hành công vụ (Điều 330 Bộ luật Hình sự) nếu hành vi thỏa mãn các dấu
hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Tương tự, người vi phạm có thể bị xử lý
về tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền,
lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân (Điều 331, Bộ luật Hình sự)./.
Đăng nhận xét