Sau hai ngày tổ chức tại Hà Nội, hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 13 đã kết thúc vào ngày 19/11/2021. Hội thảo diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi đại dịch Covid-19 đang có dấu hiệu bùng phát trở lại và những vấn đề nóng bỏng của chính trị quốc tế dự báo tác động đến tình hình ở Biển Đông. Điều có thể khẳng định là trong bối cảnh đó, Việt Nam vẫn kiên định với lập trường của mình và được nhiều quốc gia, học giả quốc tế ủng hộ.
Lo ngại hành động của Trung Quốc
Trong phiên khai mạc, hội thảo đã có những phát biểu đề dẫn của các
chính khách uy tín trên thế giới như cựu Thủ tướng Úc Kenvin Rudd, cựu Ngoại
trưởng Indonesia Marty M.Natalegawa, Quốc vụ khanh phụ trách khu vực châu Á -
Bộ Ngoại giao Anh Amanda Milling, Giám đốc điều hành Chính sách an ninh và phòng
thủ chung (CSDP) của Liên minh châu Âu Pawel Herczynski, cựu Thứ trưởng Ngoại
giao Ấn Độ Sujan Chinoy.
Cựu Thủ tướng Úc Kenvin Rudd đã khái quát vấn đề Biển Đông đang diễn ra
trong bối cảnh sự cạnh tranh quyết liệt giữa hai đại cường Mỹ và Trung Quốc.
Trong đó, nổi bật là việc Trung Quốc đang vươn mình trở thành một siêu cường,
cùng với việc nước này thay đổi chiến lược, không còn "giấu mình chờ
thời" nữa. Điều đó dẫn đến sự phản ứng của Mỹ trong việc bảo vệ vị trí
siêu cường của mình.
Điều khiến các chính khách, học giả dự hội thảo quan tâm trước việc
Trung Quốc không còn "giấu mình chờ thời", đó là vào đầu tháng 1 và
tháng 8 năm nay, nước này lần lượt ban hành Luật Hải cảnh và Luật An toàn Giao
thông Hàng hải. Trong vòng 4 tháng qua, Trung Quốc nhiều lần làm phức tạp tình
hình khi can thiệp các hoạt động khai thác dầu mỏ và khí đốt của Indonesia và
Malaysia tại Biển Đông. Mới đây nhất, ngày 15/11, Trung Quốc lại có những hành
động đe dọa hoạt động thăm dò dầu khí của Malaysia. Lần này, Bắc Kinh nhắm vào
hoạt động thăm dò dầu khí ở thượng nguồn của Công ty Khai thác và Sản xuất dầu
khí (PTTEP) do Thái Lan hậu thuẫn đang hoạt động ngoài khơi vùng biển Sabah của
Malaysia.
Đặt ra những lo ngại này trong hội thảo, tiến sĩ Derek Grossman (Tổ chức
Nghiên cứu RAND Corporation - Mỹ) chỉ rõ tình trạng an ninh tồi tệ ở Biển Đông
hiện nay là do "Trung Quốc gia tăng các hành động trên Biển Đông, đi ngược
lại với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển
(UNCLOS) 1982, gây ra những lo ngại ngày càng tăng từ các nước láng giềng trong
khu vực".
Đồng tình với quan điểm này, bà Amanda Milling tuyên bố Anh phản đối
những sự diễn giải sai trái về UNCLOS; đồng thời kêu gọi: "Chúng ta cần
phải bảo vệ Biển Đông cùng với các nguồn tài nguyên của nó". Trong khi đó,
giáo sư luật quốc tế Nishimoto Kentaro (Đại học Tohoku - Nhật Bản) nói rằng
luật pháp quốc tế chung không thể được sử dụng để bao che cho các hành vi trái
với UNCLOS. Ông Nishimoto Kentaro lên án việc Trung Quốc luôn nói rằng UNCLOS
là rất quan trọng, tất cả các quốc gia cần tôn trọng công ước này. Tuy nhiên,
năm 2020, Trung Quốc đi ngược lại UNCLOS bằng việc ban hành công hàm để bao
biện cho các hành vi sai trái của mình, tự phủ nhận Phán quyết PCA năm 2016.
Vì một tương lai tốt đẹp hơn
Với mục tiêu luôn nêu cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là
UNCLOS, trong bài phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt
Nam Phạm Quang Hiệu khẳng định: "Trong khi UNCLOS được coi là chuẩn mực
ứng xử chung, vẫn còn nhiều bộ luật hoặc các hoạt động quốc gia không nhất quán
hoặc trái với UNCLOS. Quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển vẫn
chưa được tôn trọng đầy đủ. Điều này rõ ràng không có lợi cho lòng tin và cho
các tiến trình hợp tác trong khu vực". Theo Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu,
đại dịch Covid-19 tác động sâu sắc tới mọi mặt của thế giới. Vì vậy, thế giới
đang cần chung tay, hợp tác vượt qua đại dịch, phục hồi kinh tế và nỗ lực thực
hiện các mục tiêu toàn cầu, vì một tương lai tốt đẹp hơn.
Giáo sư Nguyễn Chu Hồi cho rằng trong bối cảnh tranh chấp ở Biển Đông,
các hoạt động hợp tác khoa học biển cần được tăng cường. Cả UNCLOS và Tuyên bố
về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) năm 2002 đều công nhận và
khuyến khích việc hợp tác nghiên cứu khoa học biển ở đây. Điều này khiến các
bên tham gia có thể giảm thiểu được căng thẳng và giúp duy trì hòa bình, ổn
định trên Biển Đông.
Từ đó, giáo sư Hồi đề xuất: "Cần thiết lập những cơ chế hợp tác cụ
thể cho vấn đề nghiên cứu khoa học biển; ngưng hoạt động của các con tàu thuộc
sở hữu nhà nước mượn danh "nghiên cứu khảo sát biển" trong vùng đặc
quyền kinh tế của nước khác".
Như mục tiêu của hội
thảo đặt ra là "Nhìn lại quá khứ vì một tương lai tươi sáng hơn", đại
diện nhiều quốc gia, chính khách, học giả quốc tế ủng hộ quan điểm, lập trường
của Việt Nam, đặt nhiều kỳ vọng vào tương lai của Biển Đông sẽ trở thành một
"vùng biển của hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng, không những chỉ
của khu vực mà còn của toàn thế giới".
Tất cả chúng ta, người dân Việt Nam và những người dân trên thế giới yêu
Biển Đông và yêu chuộng hòa bình, đều cầu mong cho điều ấy thành sự thật, dù
biết không hề dễ dàng./.
NLD
Đăng nhận xét