Để chống lại virus SARS-CoV-2, không ít người cho rằng nên theo chiến
lược “miễn dịch cộng đồng”. Có nghĩa là cứ để mặc cho nạn dịch tự do
lan tràn cho đến lúc tốc độ lây nhiễm chậm lại và chỉ tập trung cứu chữa những
trường hợp nặng.
Ngược lại, nên chăng cố gắng ngăn chặn bằng mọi giá, dù phải dùng đến
biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt ?
Chủ thuyết thứ nhất đang trên đà bại trận nặng nề so với chủ thuyết thứ
hai - do Trung Quốc khởi đầu rồi được Hàn Quốc, Italy áp dụng theo và đến nay
là Pháp.
“Miễn dịch cộng đồng” bác bỏ việc cách ly, trừ những người dễ tổn
thương, người già, người bị suy giảm miễn dịch. Chủ trương này nay chỉ còn có
Hà Lan áp dụng và đang gây lo ngại cho các nước châu Âu láng giềng.
Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, cho đến tối 17/3/2020 vẫn tuyên bố chính
phủ trông đợi nạn dịch virus Corona tự chấm dứt khi
không còn tìm được người mới để lây sang, vì phân nửa dân số đã bị nhiễm virus
và sinh ra kháng thể tự nhiên. Le Monde cho biết Bộ trưởng y tế Bruno
Bruins hôm sau trước Quốc hội Hà Lan cũng nhắc lại ý của Thủ tướng, nhưng ông
Bộ trưởng ngất xỉu khi đang phát biểu và được giải thích là do làm việc quá
sức.
“Sức hấp dẫn” của phương án miễn dịch cộng
đồng tự nhiên
Để mặc phân nửa dân số cả nước bị nhiễm virus và sinh kháng thể tự nhiên
- đây là một lý lẽ khá hấp dẫn và cũng đã được áp dụng trên thế giới trong
những trận dịch cúm lớn. Bởi vì biện pháp này không làm giảm sút các hoạt động
kinh tế, xã hội và văn hóa; tuy nhiên cần phải có sự tin tưởng tuyệt đối
vào năng lực chữa trị những trường hợp nặng của các bệnh viện, vào khoảng 15%.
Và với điều kiện là virus Corona phải tấn công
từ từ chứ không đồng loạt.
Nhưng đây không phải là trường hợp của virus phát hiện đầu tiên ở Vũ
Hán. Một báo cáo của Imperial College khẳng định với số lượng các ca dương tính
tăng gấp đôi cứ mỗi 5 ngày như hiện nay, từ nay cho đến bốn tháng tới có đến
81% người Anh sẽ bị lây nhiễm; và 260.000 người sẽ tử vong (ở Mỹ sẽ là 1,1
triệu người). Bộ phận cấp cứu sẽ bị quá tải từ giữa tháng 4, trừ phi gia tăng
năng lực gấp… 8 lần.
Viễn cảnh số lượng lên đến hàng vạn người nằm chờ chết không được ai
chăm sóc, đã khiến Thủ tướng Anh Boris Johnson phải thay đổi ý kiến. Cho đến
thứ Năm tuần trước, khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ra lệnh đóng cửa tất cả
các trường học từ nhà trẻ cho đến đại học, ông Johnson chỉ kêu gọi người dân
rửa tay, và những ai bị sốt nên ở trong nhà.
Sự điều chỉnh của Pháp
Lãnh đạo Pháp tuy không nói ra nhưng dường như ban đầu cũng theo chủ
trương miễn dịch cộng đồng của Đức và Mỹ. Cũng cho xét nghiệm và đeo khẩu trang nhưng chẳng
bao nhiêu và kêu gọi người Pháp tiếp tục sinh hoạt như thường lệ. Tuy nhiên ông
Macron đã thay đổi ý kiến sau khi có những báo cáo mang tính báo động.
Các biện pháp phong tỏa của Pháp, cho phép đi làm việc nếu không thể làm
từ xa, không khắt khe như Italy, nhưng nghiêm khắc hơn so với những gì Boris
Johnson áp dụng từ tối thứ Hai 16/3, sau khi bị chỉ trích dữ dội.
Quán rượu, tiệm ăn, nhà hát vẫn mở cửa tại Anh quốc, trong khi các cơ sở
này bị đóng trên toàn châu Âu. Tuy vậy từ nay chính phủ khuyến cáo hạn chế các
tiếp xúc xã hội (kể cả tại các địa điểm đông đảo như trên), và tránh di chuyển
khi không thật cần thiết. Đến thứ Ba, London quyết định dời lại ba tháng tất cả
những cuộc phẫu thuật không khẩn cấp, để giải tỏa 30.000 giường bệnh. Còn các
trường học ở Anh thì đến thứ Tư 18/3 mới đóng cửa.
Kế hoạch mới này, theo cố vấn khoa học của ông Johnson là Patrick
Vallance, giúp hạn chế số người có thể tử vong là “20.000 người hay ít
hơn”, và theo ông là một “kết quả tốt”. Về mặt chính thức, Anh
Quốc có 2.626 người bị dương tính, nhưng ước tính 55.000 ca có vẻ “hợp
lý”- ông Vallance tuyên bố hôm thứ Ba trước một ủy ban Quốc hội. Thứ Năm tuần
trước, ông nói chỉ có từ 5.000 đến 10.000 ca.
Về mặt chính trị, các biện pháp muộn màng và dè dặt này chưa chắc làm
tắt được những tiếng nói chỉ trích, cũng như dập được cuộc khủng hoảng.
Chủ thuyết phong tỏa chừng như đã chiến thắng thuyết “miễn dịch
cộng đồng” bằng cú nốc-ao, ở khắp nơi trên thế giới. Nếu cứ để mặc cho
virus SARS-CoV-2 lây lan, có thể sẽ phải trả giá bằng 50 triệu người chết,
tương đương với trận dịch “cúm Tây Ban Nha” năm 1918.
Được đánh giá là cách hợp lý hơn, biện pháp phong tỏa dù vậy có cái giá
phải trả về kinh tế rất lớn. Việc đóng cửa các trường học, nhà hàng, cửa hiệu
không thiết yếu, cô lập những người bị nhiễm virus gây Covid-19 tại bệnh viện và cách ly những người thân
của họ, giữ khoảng cách…giúp giảm số tử vong tại Anh từ 26.000 đến 48.000
người. Nếu chiến lược này không hiệu quả, sẽ phải cách ly toàn bộ đất nước với
việc cấm di chuyển kể cả đi làm việc, trừ ngành y tế và cảnh sát, với cái giá
thảm họa về kinh tế.
Việc phong tỏa sẽ bắt đầu có hiệu quả sau ba tuần, không thể lơi lỏng
nếu không dịch bệnh sẽ lây lan trở lại. Báo cáo của Imperial College nhận định
có thể áp dụng theo từng giai đoạn : nới lỏng nếu áp lực kinh tế xã hội
quá mạnh và đã triển khai được thuốc chữa hiệu quả, rồi siết lại khi các ca
dương tính tăng vọt. Phong tỏa một cách linh hoạt như thế cần phải duy trì trên
khắp thế giới trong vòng năm tháng là ít nhất. Thậm chí cho đến tận khi nào các
nhà khoa học tìm ra được vaccine giúp nhân loại được miễn dịch… tối thiểu một
năm nữa./.
Đăng nhận xét