Kết quả nghiên cứu của một công ty Mỹ cho thấy các con
đập của Trung Quốc ở thượng nguồn sông Mekong đã tích một lượng lớn nước trong khi
hạn hán diễn ra nghiêm trọng tại các nước ở hạ nguồn năm ngoái.
Nghiên cứu
của Công ty Eyes on Earth Inc (chuyên nghiên cứu và tư vấn về nước) tiến hành
bằng nguồn tài chính từ chương trình Sáng kiến hạ lưu Mekong của Bộ Ngoại giao
Mỹ.
Theo Hãng tin Reuters ngày 13/4/2020, kết quả này có thể
làm phức tạp thêm việc thảo luận giữa Trung Quốc và các nước khu vực sông
Mekong về việc quản lý con sông đang nuôi sống hơn 60 triệu người.
Sông Mekong chảy từ Trung Quốc qua Lào, Myanmar, Thái
Lan, Campuchia và Việt Nam. Đợt hạn năm ngoái, mực nước ở hạ lưu Mekong giảm
xuống mức thấp nhất trong 50 năm qua, gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho
người dân khu vực hạ lưu.
"Trung Quốc nói họ không góp phần gây ra hạn hán,
nhưng dữ liệu không cho thấy như vậy" - ông Alan Basist, lãnh đạo Eyes on
Earth, phân tích.
Đánh giá độ ẩm bề mặt qua vệ tinh tại tỉnh Vân Nam, Trung
Quốc cho thấy lượng mưa tại khu vực này trong năm 2019 cao hơn mức trung bình,
kết hợp lượng tuyết tan từ tháng 5 đến 10/2019.
Tuy nhiên, trong giai đoạn này, nước sông Mekong ở biên
giới Lào - Thái Lan thấp hơn đến 3m so với mức thông thường.
"Nó cho thấy Trung Quốc không xả nước ra trong suốt
mùa mưa, kể cả việc hạn chế xả nước này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạn hán ở
hạ nguồn", ông Basist nhận định.
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu lượng nước bề mặt từ nước mưa
và tuyết tan tại phần thượng nguồn sông Mekong ở Trung Quốc từ 1992 đến 2019.
Dữ liệu này sau đó được so sánh với dữ liệu về mực nước sông Mekong để đánh giá
về sự tương quan "tự nhiên" mực nước sông với lượng mưa và tuyết tan
ở thượng nguồn.
Theo đó, sự tương quan bắt đầu thay đổi từ năm 2012, khi
các con đập thủy điện của Trung Quốc bắt đầu mọc lên. Khác biệt rõ ràng nhất
vào năm ngoái 2019.
Tuy nhiên, Trung Quốc đã bác bỏ nghiên cứu.
"Việc lý giải rằng việc Trung Quốc xây đập trên sông
Lan Thương (tên Trung Quốc gọi sông Mekong) gây hạn hán ở hạ nguồn là vô
lý" - Hãng tin Reuters dẫn lời Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho rằng tỉnh Vân
Nam chịu hạn hán nghiêm trọng vào năm ngoái và trữ lượng nước tại các con đập
hạ xuống mức thấp nhất lịch sử.
"Hoặc là Trung Quốc nói dối hoặc các con đập của họ
nói dối. Ai đó đang nói không đúng sự thật" - ông Brian Eyler, giám đốc
Đông Nam Á của Trung tâm nghiên cứu Stimson, bình luận đầy chất mỉa mai.
Ảnh hưởng do 11 con đập của Trung Quốc ở thượng nguồn
sông Mekong từ lâu đã là vấn đề gây tranh cãi.
Trung Quốc chưa bao giờ công bố ghi chép chi tiết về
lượng nước mà các con đập này giữ lại dù theo đánh giá của Eyes on Earth, trữ
lượng các hồ chứa của Trung Quốc có thể hơn 47 tỉ m3.
Mỹ từng tố Trung Quốc kiểm soát sông Mekong và Ngoại
trưởng Mỹ Mike Pompeo năm ngoái đổ lỗi cho Bắc Kinh chặn nước ở thượng nguồn
gây hạn hán ở hạ lưu.
Đăng nhận xét