Trước bối cảnh sự leo thang căng thẳng giữa Nga và Ukraine quan điểm của Nhà nước Việt Nam luôn đứng về công lý và đề xuất biện pháp đối thoại, ngoại giao để giải quyết các vấn đề hiện nay.
Tuy nhiên, thời gian
qua, trên các diễn đàn, mạng xã hội xuất hiện một số bài viết với lối suy diễn,
xuyên tạc về quan điểm của Việt Nam đối với tình hình tại Ukraine hòng nhằm hạ
thấp uy tín của Đảng, Nhà nước và làm xấu hình ảnh của Việt Nam với cộng đồng
quốc tế khiến dư luận rất bất bình.
Ngày 24/02/2022, Nga
phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine với cơ sở đưa ra là quyền
tự vệ theo Điều 51 Hiến chương Liên hợp quốc năm 1945 và nhằm chấm dứt hành vi
bị cho là “diệt chủng” của Ukraine tại vùng Donetsk và Luhansk. Chiến tranh
khiến hàng triệu người dân Ukraine cần viện trợ nhân đạo của cộng đồng quốc tế.
Cộng đồng quốc tế mong muốn Nga và Ukraine sớm tìm ra giải pháp hòa bình và
chấm dứt cuộc chiến này.
Ngày 2702, Hội đồng
Bảo an Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết số 2623 (2022), quyết định triệu tập
phiên họp đặc biệt khẩn cấp của Đại hội đồng Liên hợp quốc liên quan tình hình
tại Ukraine. Đây là cơ hội để 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc lên tiếng
và thúc đẩy các bên tìm kiếm giải pháp hòa bình.
Phiên họp khẩn cấp lần
thứ 11 của Đại hội đồng Liên hợp quốc được khai mạc vào ngày 28/02, các thành
viên đã thông qua Nghị quyết A/RES/ES-11/1 vào ngày 02/3, trong đó thể hiện sự
lo ngại lớn với báo cáo về các vụ việc tấn công cơ sở dân sự, kêu gọi cần có
biện pháp khẩn cấp để cứu người dân tại Ukraine khỏi khói lửa chiến tranh và
yêu cầu Nga “rút ngay lập tức, hoàn toàn và vô điều kiện tất cả các lực lượng
quân sự của mình khỏi lãnh thổ Ukraine trong các đường biên giới được quốc tế
công nhận”.
Một cuộc bỏ phiếu
thông qua Nghị quyết với tỷ lệ 141 phiếu thuận, 5 phiếu chống và 35 phiếu trắng
(trong đó có Việt Nam, Cuba, Trung Quốc, Nam Phi, Ấn Độ…). Tại phiên họp, các
quốc gia cũng bày tỏ quan điểm của mình thông qua người đại diện. Nội dung các
phát biểu này cũng thể hiện lập trường của các quốc gia.
Ngày 01/3, Đại sứ Đặng
Hoàng Giang-Trưởng Phái đoàn Thường trực của Việt Nam tại Liên hợp quốc phát
biểu và khẳng định lập trường, quan điểm của Việt Nam rằng, một khi chiến tranh
nổ ra chỉ gây đau khổ vô tận cho người dân.
Đại sứ nhấn mạnh,
trong bối cảnh hiện nay, “mọi tranh chấp quốc tế cần được giải quyết bằng các
biện pháp hòa bình, dựa trên các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và
Hiến chương Liên hợp quốc, bao gồm các nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền, độc
lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của
các quốc gia và không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực”.
Đại sứ cũng bày tỏ
Việt Nam hết sức lo ngại về tình hình xung đột vũ trang ở Ukraine và kêu gọi
các bên có giải pháp giảm leo thang căng thẳng, giải pháp được đề xuất là “nối
lại đối thoại và đàm phán thông qua tất cả các kênh, nhằm đạt được giải pháp
lâu dài có tính đến lợi ích và quan ngại của tất cả các bên, trên cơ sở luật
pháp quốc tế, đặc biệt là nguyên tắc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ
của các quốc gia. Các giải pháp như vậy sẽ chấm dứt những khổ đau và đóng góp
lớn cho hòa bình, an ninh và phát triển ở châu Âu và thế giới nói chung”.
Lập trường này của
Việt Nam cũng được đề cập trong nội dung phát biểu của đại diện quốc gia trong
khu vực Đông Nam Á. Như phát biểu của nữ Đại sứ Noor Qamar Salaiman (Brunei)
nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các nguyên tắc cơ bản của pháp luật
và tôn trọng pháp luật quốc tế. Đại sứ Suriya Chindawongse (Thái Lan) cho rằng,
một giải pháp bền vững phải được tìm thấy thông qua Liên hợp quốc và các cơ chế
hiện có. Ông tin rằng con đường hòa bình, hòa giải và láng giềng tốt cuối cùng
sẽ thành công.
Một lần nữa khẳng định
quan điểm của Việt Nam về cuộc chiến của Nga tại Ukraine, bà Lê Thị Thu
Hằng-người phát ngôn Bộ Ngoại giao đã khẳng định khi trả lời báo chí về việc bỏ
phiếu của Việt Nam trong phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an, “Việt Nam luôn
theo dõi sát sao và hết sức quan ngại về tình hình Ukraine” và cho rằng “ưu
tiên hiện nay là cần kiềm chế tối đa, chấm dứt các hành động sử dụng vũ lực để
tránh gây thương vong và tổn thất đối với dân thường, nối lại đối thoại và đàm
phán thông qua tất cả các kênh nhằm đạt được các giải pháp lâu dài có tính đến
lợi ích chính đáng của tất cả các bên trên cơ sở phù hợp với Hiến chương Liên hợp
quốc và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế”.
Điều này phù hợp tinh
thần được quy định tại Điều 12 Hiến pháp 2013 của Việt Nam - đạo luật có giá
trị cao nhất, rằng “nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện nhất quán
đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển;
đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập, hợp tác
quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can
thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có lợi; tuân thủ Hiến
chương Liên hợp quốc và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
là thành viên”.
Như vậy, Việt Nam luôn
nhất quán từ văn bản pháp lý đến tuyên bố, phát ngôn khi đưa ra quan điểm của
quốc gia về cuộc chiến tại Ukraine là kêu gọi chấm dứt hành vi sử dụng vũ lực
trong quan hệ quốc tế, về giải pháp đối thoại và tìm kiếm giải pháp lâu dài cho
các bên để kiềm chế leo thang hoạt động vũ trang. Việt Nam không thiên vị bên
nào mà đứng về lẽ phải và công lý. Bởi đây cũng là thông điệp rõ ràng của Đại
hội đồng Liên hợp quốc: Hãy mở rộng cánh cửa đối thoại và ngoại giao ngay từ
bây giờ.
Cộng đồng quốc tế đã
thể hiện trách nhiệm của mình bằng việc ngày 24/3 Liên hợp quốc ra Nghị quyết
thứ 2 là A/RES/ES-11/2 với tên gọi “Hậu quả nhân đạo và hành động xâm lược
Ukraine” với 140 phiếu thuận, 5 phiếu chống và 38 phiếu trắng. Liên hợp quốc
kêu gọi Nga chấm dứt chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine và kêu gọi cộng
đồng quốc tế viện trợ nhân đạo cho Ukraine.
Trong phiên họp ngày
23/3, Đại sứ Đặng Hoàng Giang tiếp tục khẳng định mọi tranh chấp quốc tế phải
được giải quyết bằng biện pháp hòa bình. Đại sứ nhấn mạnh nhu cầu quan trọng
hiện nay là phải chấm dứt các hành động thù địch và tìm ra giải pháp lâu dài.
Kết quả bỏ phiếu thông
qua hai nghị quyết nêu trên của Đại hội đồng Liên hợp quốc đã cho thấy mối quan
tâm đặc biệt của cộng đồng quốc tế trong nỗ lực kêu gọi Liên bang Nga ngừng các
hoạt động leo thang xung đột và tìm kiếm giải pháp để ngừng tiếng súng cũng như
giải quyết các vấn đề nhân đạo tại Ukraine. Các nghị quyết này cũng thúc giục
giải quyết hòa bình ngay lập tức xung đột giữa Nga và Ukraine thông qua đối
thoại chính trị, đàm phán và các biện pháp hòa bình khác theo quy định pháp
luật quốc tế.
Mặc dù các nghị quyết
này không có giá trị ràng buộc pháp lý với 193 quốc gia thành viên Liên hợp
quốc, nhưng việc các nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc được thông qua
sẽ giúp người dân Ukraine có thêm lý do tin tưởng vào Liên hợp quốc. Bởi người
dân Ukraine rất cần hòa bình, và mọi người trên thế giới cũng mong muốn điều
này.
Bất chấp thực tế đó,
thời gian qua, tại một số diễn đàn đã xuất hiện những bình luận cho rằng quan
điểm này của Việt Nam là “mơ hồ, không rõ ràng”. Chúng ta cần nhận biết rằng,
Việt Nam là quốc gia đã trải qua nhiều cuộc chiến, hiểu rõ sự tàn phá và những
thương đau của chiến tranh và như vậy càng hiểu rõ, quý trọng cái giá của hòa
bình, khát vọng hòa bình. Những bình luận kích động đã lộ rõ ý đồ nhằm tạo ra
những căng thẳng, xung đột trong nội bộ, gây chia rẽ mối quan hệ giữa Việt Nam
với các nước bạn.
Không dừng ở đó, còn
có các bài viết với nội dung nhằm kích động người dân khi đưa ra thăm dò ý kiến
người đọc để tìm kiếm cái được gọi là bằng chứng “người dân ủng hộ đa số”, quan
điểm của Nhà nước Việt Nam “chỉ là thiểu số”.
Ngoài ra, một số bài
trên các trang báo nước ngoài còn tỏ ra nghi vấn về thái độ của Nhà nước, quy
chụp rằng Việt Nam quay lưng với hòa bình. Hành động này đã lộ rõ âm mưu đằng
sau là hạ thấp uy tín của Nhà nước đối với người dân, từ đó hướng lái đến vai
trò lãnh đạo của Đảng, Nhà nước. Với cách phỏng vấn một số cá nhân có nhận thức
phiến diện được cho là “chuyên gia”, nhưng thực chất nội dung trao đổi lộ rõ
động cơ chống phá Đảng, Nhà nước và làm xấu đi hình ảnh của Việt Nam trong quan
hệ quốc tế từ vấn đề của Ukraine.
Thực tiễn đã chứng
minh, Nga và Ukraine đều là các đối tác quan trọng của Việt Nam. Tình hữu nghị
thân thiết giữa Việt Nam và Nga, Việt Nam và Ukraine luôn bền vững trong thời
gian qua và mở rộng trên tất cả lĩnh vực chính trị - ngoại giao, thương mại,
văn hóa - xã hội, khoa học - công nghệ… Việc Việt Nam kêu gọi các bên tìm kiếm
giải pháp lâu dài trên cơ sở tính đến lợi ích và quan ngại của các bên; tôn
trọng pháp luật quốc tế; chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia; quan
tâm đến an toàn của cư dân đang sinh sống tại Ukraine cũng như các hoạt động
cứu trợ nhân đạo, là phù hợp tình hình hiện nay.
Sự lựa chọn này sẽ
không làm phức tạp thêm tình trạng căng thẳng, không làm sâu sắc hơn cuộc xung
đột và không tạo ra các làn sóng biểu tình ủng hộ một bên ngay trong lòng quốc
gia mình. Đây cũng là sự lựa chọn của rất nhiều quốc gia trên thế giới khi bỏ
phiếu trắng khi thông qua hai Nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc. Bởi
quan hệ ngoại giao nhất quán của Việt Nam là chọn chính nghĩa./.
Đăng nhận xét