Xả súng ở Mỹ đã đến lúc báo động

 Hai vụ xả súng liên tiếp vào cuối tuần qua tại Mỹ một lần nữa làm dấy lên những chỉ trích đối với hành động bạo lực dựa trên thù hận cũng như quan ngại về lỗ hổng trong chính sách kiểm soát súng đạn tại nước này.

Vụ việc mới nhất xảy ra ngày 15/5/2022 tại một nhà thờ ở Laguna Woods, một thị trấn nhỏ với 18.000 dân cách Los Angeles khoảng 80km, khiến ít nhất một người thiệt mạng và 5 người khác bị thương.

Nghi phạm là một người gốc Á bị cảnh sát khống chế ngay tại hiện trường. Thông tin liên quan đến vụ xả súng chưa được tiết lộ nhiều. Vụ xả súng này diễn ra chỉ một ngày sau khi một nam thanh niên 18 tuổi nã đạn vào nhiều người tại một cửa hàng ở Buffalo, bang New York, khiến 10 người thiệt mạng và 3 người khác bị thương.

Tay súng 18 tuổi, Payton Gendron, nhắm đến một cửa hàng tọa lạc ở khu vực có đông người da màu sinh sống. Tên này đã lái xe vượt 320km từ nhà ở Conklin đến Buffalo để thực hiện hành động bạo lực của mình và giới chức không coi đây là “hành vi ngẫu nhiên”. Tay súng 18 tuổi vừa thực hiện hành vi của mình vừa phát trực tuyến trên nền tảng trò chơi điện tử Twitch.

Điều đáng nói là Gendron từng có “hành động nguy cơ” trước đây. Một số nguồn tin cho biết, thanh niên này hồi năm ngoái đe dọa thực hiện một vụ xả súng tại trường trung học Susquehanna ở Conklin, vào đúng dịp lễ tốt nghiệp.

Cảnh sát có gặp Gendron để “làm việc” nhưng không bắt giữ và sau đó tên này nhập viện để “đánh giá tình trạng tâm thần” trong hơn một ngày. Ủy viên Cảnh sát Buffalo, Joseph Gramaglia, cho biết sau vụ việc không hề có “cuộc gọi nào than phiền” về hành động của Gendron, “mối đe dọa tương đối chung chung” và “không liên quan đến chủng tộc”. Nhiều người đặt câu hỏi liệu cơ quan chức năng có bỏ sót một nguy cơ tiềm tàng.

New York là một trong số ít bang tại Mỹ ban hành luật “cờ đỏ” trong những năm gần đây nhằm ngăn chặn các vụ xả súng hàng loạt được tiến hành bởi những người “có dấu hiệu trở thành mối đe dọa cho bản thân hoặc đến người khác”.

Theo luật này, các nhân viên thực thi pháp luật, thành viên trong gia đình hoặc trong một số trường hợp cả chuyên gia y tế và nhân viên trường học kiến nghị lên tòa án về việc tạm giữ súng của một người có vấn đề hoặc ngăn cản những người này mua súng. Luật liên bang tại Mỹ cấm một cá nhân mua súng nếu như người này bị tòa án phán quyết “có vấn đề về tâm thần” hoặc từng phải điều trị tại một cơ sở tâm thần, tuy vậy, một đánh giá về tâm thần riêng lẻ chưa đủ để áp dụng lệnh cấm một người “có dấu hiệu tâm thần” sở hữu súng, như trường hợp của Gendron.

Danh sách những vụ xả súng đẫm máu ở Mỹ trong những năm gần đây tiếp tục kéo dài, trong một số trường hợp, vụ việc diễn ra dù trước đó cơ quan chức năng có cơ hội để ngăn chặn từ đầu. Điển hình như vụ việc xảy ra ở Parkland, bang Florida, năm 2018 khiến 17 học sinh trung học thiệt mạng.

Thương vong trong cả hai vụ việc có thể không quá cao nếu so với những vụ xả súng đẫm máu xảy ra tại Mỹ một số năm gần đây, nhưng lại là hồi chuông cảnh báo về tình trạng bạo lực dựa trên thù hận và sắc tộc tại nước này. Thị trưởng Buffalo Byron Brown bày tỏ quan ngại rằng “cá nhân này biểu đạt rõ mục đích muốn cướp đi nhiều mạng sống người da màu nhất có thể”.

Thống kê của trang Thetrace.com cho thấy trong năm 2021, trên toàn nước Mỹ đã xảy ra hơn 20.700 vụ xả súng gây thương vong, không bao gồm các vụ tự tử, con số này năm 2020 là 19.350, tăng 35% so với năm 2019./.