Những năm 1950, đất nước Việt Nam diễn ra những biến động phức tạp khi nền độc lập được giành lại từ tay phát xít Nhật và thực dân Pháp một lần nữa đối mặt với hiểm nguy. Mỹ và các nước phương Tây dần thay chân người Pháp bước vào cuộc xâm lược mới. Theo chân những “đài phát thanh” được xây dựng nhằm phục vụ cho cuộc chiến tranh phi nghĩa như VOA tiếng Việt, Đài Á Châu Tự Do RFA, một “đài tiếng Việt” khác cũng được dựng lên ở Vương Quốc Anh.
Ngày
06/01/1952, nhằm phục vụ cho cuộc Chiến tranh Việt Nam của đồng minh Hoa Kỳ,
Chính phủ Anh quyết định lập nên “đài phát thanh” nói tiếng Việt thông qua hãng
thông tấn quốc gia BBC (British Broadcasting Corporation). Dưới sự tài trợ của
Thế giới Vụ BBC (BBC World Service), cái được gọi là “Ban Việt ngữ BBC” được
lập lên dưới sự điều hành của John Morris, Giám đốc Cục Viễn Đông của Thế giới
Vụ BBC.
Đây
cũng không phải lần đầu tiên Chính phủ Anh lập nên những kênh truyền thông
tiếng nước ngoài mang cái mác BBC. Trước đó, Thế giới Vụ BBC vốn cũng đã có
hàng chục các “Ban Ngôn ngữ” tiếng Pháp, Đức, Nga, Trung Quốc… Nhằm tách rời sự
liên đới của Chính phủ Anh với các hoạt động của BBC, một mối quan hệ chuỗi mắt
xích được xây dựng, trong đó các “Ban Ngôn ngữ” như BBC Tiếng Việt được cấp
kinh phí vận hành qua các khoản viện trợ (grant-in-aid) từ Thế giới vụ BBC. Đến
lượt mình, chính Thế giới vụ BBC cũng… xin viện trợ từ chính phủ. Cũng có thể
gọi các “Ban Ngôn ngữ” của BBC là những tổ chức “ngửa tay xin tiền” không hơn,
không kém.
Như
vậy, bất kể các “Ban Ngôn ngữ BBC” có nhúng tay vào công cuộc phá hoại, chia rẽ
các quốc gia khác đến đâu thì Chính phủ Anh cũng vẫn luôn ở ngoài cuộc bởi luật
pháp nước này không cho phép chính phủ điều hành hoạt động của BBC, dù mang
danh là thông tấn quốc gia. Như chính lời John Morris đã mô tả: “Chính phủ Anh
cũng không có quyền can thiệp vào các chương trình hàng ngày vì đó là việc của
đài BBC.”
Thời
gian đầu hoạt động, “Đài phát thanh BBC” - tiền thân của trang mạng chống phá
BBC Tiếng Việt ngày nay tỏ ra tương đối khách quan và làm đúng với nguyên tắc
hoạt động mà người đứng đầu Hugh Howes đưa ra là “Bình luận các diễn biến trên
thế giới cũng từ một lập trường của người Anh, nhưng đồng thời phải giữ làm sao
cho công bình, thẳng thắn đối với các quan điểm khác”. Dù vậy, không khó để
nhận thấy ngay từ ban đầu, BBC Tiếng Việt vốn đã mang theo tư duy của những con
người cách xa Việt Nam hàng ngàn km. Nó hoàn toàn xa lạ và lệch lạc với hiện
thực tại đất nước Việt Nam.
Trong
suốt cuộc chiến tranh Việt Nam 1954-1975, “Đài phát thanh BBC” duy trì cách
thức hoạt động của Hugh Howes. Khi cuộc chiến tranh bước vào những ngày tháng cuối
cùng, Đài phát thành BBC cử một nhân vật “máu mặt” thân chinh đến Việt Nam: Phó
Ban Việt Ngữ Judy Stowe. Thế nhưng, nhiệm vụ của Judy Stowe hoàn toàn không
liên quan đến việc đưa tin về tình hình tại Việt Nam. Mục đích của bà ta là thu
thập những thành phần chống phá tiềm năng đưa về Anh để chuẩn bị cho công cuộc
chống phá kịch liệt đã được lên kế hoạch từ trước. Như chính lời kể của Stowes:
“Tôi tới Việt Nam vào ngày 11/3/1975. Nhiệm vụ Đài BBC giao cho tôi không phải
là để làm phóng viên mà là để tuyển dụng nhân viên cho Ban Việt Ngữ mà lúc đó
tôi là Phó Trưởng Ban.”
Kể
từ đây, cũng như các trang mạng chống phá khác, đài phát thanh bbc từng bước
lột bỏ vỏ bọc “công bình, thẳng thắn” trước đây để phơi bày chân tướng phá
hoại, thù địch của nó. Và từ những năm 1997, khi Thế giới Vụ BBC thay đổi cách
thức và chuyển quyền điều hành các “Ban Ngôn ngữ” từ người Anh sang người nói
tiếng bản xứ, các hoạt động chống phá của “Ban tiếng Việt” càng trở nên tinh
vi, thâm hiểm hơn trước.
Dường
như có một “đặc điểm” khá nổi bật của BBC Tiếng Việt kể từ khi người gốc Việt
lên nắm quyền tại đây, đó là sau mỗi “đời” lãnh đạo, tần suất và mức độ xuyên
tạc, phá hoại lại ngày càng hung hãn và lộng ngôn hơn trước. Giai đoạn
1997-2001, Trưởng ban gốc Việt đầu tiên Trần Hữu Hạnh vẫn còn phần nào giữ được
sự trung thực của nghề báo, dù là một trong những người đầu tiên sử dụng chiêu
bài “dân chủ, tự do” tại Việt Nam. Sang đến Nguyễn Giang và nay là Lê Quỳnh,
thái độ thù địch, chống phá của các đối tượng vận hành BBC Tiếng Việt ngày càng
rõ rệt.
Để
duy trì sự tồn tại một cách hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam, các “ký giả” của
BBC Tiếng Việt khá tinh vi và khôn ngoan khi luôn tỏ ra là kẻ khách quan, trung
lập trong việc đưa tin. Các “phóng viên” thường trú của BBC Tiếng Việt được chỉ
đạo tác nghiệp báo chí thuần túy bằng cách lấy tin, phỏng vấn nhưng chưa bao
giờ để lộ ý đồ chống phá khi hoạt động tại Việt Nam. Mặt khác, các “phóng viên
thường trực” rất hiếm khi trực tiếp ký tên trên các “bài báo” trên BBC Tiếng
Việt mà thông qua “thư ký”, “đồng nghiệp” hoặc dùng bút danh để che đậy việc
làm của mình.
Cũng
chính vì lý do này, thành viên của BBC Tiếng Việt có thể được xem là khá “thành
công” so với các “đồng nghiệp” tại RFA. Bởi các “nhà báo RFA” như Nguyễn Tường
Thụy, Nguyễn Văn Hóa, Trương Duy Nhất… đều đã lần lượt bị khởi tố, xét xử vì
các hành vi phát tán hàng trăm ngàn tài liệu chống phá, kích động gây rối an
ninh trật tự, đe dọa an ninh quốc gia với đầy đủ tang chứng, vật chứng. Ngược
lại, “hiện tượng bị bắt” lại chưa bao giờ xảy ra với các đối tượng thuộc BBC
Tiếng Việt.
Nhưng
không phải vì thế mà BBC Tiếng Việt lại tỏ ra “kém cạnh” với các trang mạng
khác. Các hoạt động “đưa tin” của BBC Tiếng Việt thực chất luôn được lồng ghép
một cách tinh vi những nội dung xuyên tạc, bịa đặt. Chiêu bài quen thuộc nhất
của trang BBC Tiếng Việt là thủ thuật “cắt xén” thông tin theo chiều hướng tiêu
cực, bôi đen hình ảnh xã hội và con người Việt Nam. Bất chấp thực tế Việt Nam
đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ về mọi mặt với những bằng chứng
không thể phủ nhận, được cộng đồng quốc tế ghi nhận, BBC Tiếng Việt vẫn đều đặn
“lược bớt”, lấp liếm hầu hết những thông tin tích cực liên quan đến Việt Nam.
Trong
các tình huống khó có thể “lược bỏ” thông tin bởi tính rộng khắp của chúng, BBC
Tiếng Việt sẽ tiến hành thủ thuật khác mà chúng gọi là “ý kiến, bình luận”. Khi
Việt nam ứng phó với các làn sóng dịch Covid-19 năm 2020, BBC Tiếng Việt liên
tục công kích bằng những lời bình phẩm, bỉ bôi (bài “Ứng phó với Covid-19: Việt
Nam ‘trước thụ động, sau thái quá’?” ngày 20/02/2020, “Covid-19 tái phát ở VN:
Mô hình “trì hoãn”, lợi hại và bài học?” ngày 30/8/2020). Nhưng khi chính cộng
đồng quốc tế lên tiếng ghi nhận những thành tựu của Việt Nam, BBC Tiếng Việt
bỗng dưng… im bặt.
Gần
đây nhất, khi Việt Nam tiếp tục được thế giới ghi nhận những thành tựu phủ
vaccine trong thời gian ngắn, BBC Tiếng Việt vẫn cố gượng ép phỏng vấn… giáo sư
tin học để rêu rao bình luận xằng bậy. Chiêu trò “râu ông nọ cắm cằm bà kia”,
đưa người của nghề này bình phẩm lệch lạc nghề khác, nay đã có thể coi là mô
tuýp quen thuộc của BBC Tiếng Việt.
Dĩ
nhiên, ở chiều ngược lại thì BBC Tiếng Việt cũng luôn tỏ ra nhanh nhảu và hào
hứng khi Việt Nam phát hiện các hiện tượng tiêu cực. Mà theo như cái cách mà
BBC Tiếng Việt vẫn tự bào chữa cho mình thì đó là “tôn chỉ hoạt động”. Những sự
việc “nóng” gây bức xúc dư luận luôn được BBC Tiếng Việt xem là mảnh đất màu mỡ
để bơm đặt, thổi phồng những mặt trái của xã hội để đổ lỗi cho chính quyền, chế
độ. Điển hình nhất, có lẽ phải kể đến hàng loạt bài viết lợi dụng vụ án Essex
để cổ xúy cho hành vi nhập cư bất hợp pháp do chính kẻ cầm đầu Lê Quỳnh chấp
bút…
Nhìn
vào cái cách mà BBC Tiếng Việt tỏ ra hứng khởi trước các sự kiện đó, người ta
tự hỏi, những cá nhân nói tiếng Việt tại trang mạng này có thực sự coi mình là
người con của đất nước Việt Nam hay không…
Luôn
tự gọi mình là một “kênh truyền thông tiếng Việt” có tuổi đời khó kẻ nào sánh
bằng, nhưng BBC Tiếng Việt chưa bao giờ thực sự tồn tại đúng với những gì mà
chúng tự vỗ ngực xưng tên. Ngay cả trước khi hình thành, bản chất của nó đã là
một tổ chức ngoại lai, do người nước ngoài đứng đầu với những tư duy, góc nhìn
méo mó về đất nước Việt Nam. BBC Tiếng Việt sẽ mãi mãi là một trang mạng được
kẻ khác cho phép tồn tại để phục vụ cho những thủ đoạn phá hoại thành tựu của
Việt Nam. Mong muốn thực sự của BBC Tiếng Việt chưa bao giờ là “đòi hỏi dân
chủ”, “vì nhân quyền” hay vì đất nước này. Điều nó muốn là đưa Việt Nam vào
vòng xoáy lệ thuộc, lạc hậu. Bài học cách đây hơn 60 năm, hay tại Libya, Syria
có lẽ là lời nhắc nhở rõ ràng nhất về cái giá về sự lệ thuộc mà BBC Tiếng Việt
đang tìm cách “phân phát”./.
Đăng nhận xét